S´1. Kapitel

1,11 Un s isch gschehe (bassiert) des HERRN Wort zue ma(mir): Jeremia, was siehsch dü? I(Ich) sag: I(Ich) sieh ufwachende Zwieg. 1,12 Un dr HERR sait zue ma(mir): Dü hesch recht gsähne; denn (a) ich will wache iba minem Wort, daß ich's doe.

1,13 Un s isch gschehe (bassiert) des HERRN Wort zuem zweitenmol zue ma(mir): Was siehsch dü? I(Ich) ha gsait: I(Ich) sieh ä kochende Kessel ibakoche vu Norde her. 1,14 Un dr HERR sait zue ma(mir): (a) (b) (c) (d) (e) Vu Norde her wird des Unheil losbreche iba alli, de im Land huuse. 1,15 Denn lueg, ich will alli Velka dr Kenigricha vum Norde ruefä, sait dr HERR, daß sie kumme solle un ihri Throne nasetzä vor de Door Jerusalems un rings um de Muurene her un vor alli Schtädt Judas. 1,16 Un ich will mi Gricht iba sie ergoh losse um all ihra Bosget wägä, daß sie mich vulo un andere Götta opfare un ihra Händ(Pfode) Gschafftenes abäte (ahimmle). 1,17 So giirt etze dini Lende un mache di uf un predige ne alles, was ich dir bifehl. Erschrick nit vor ne, uf daß ich dich nit erschreck vor ne! 1,18 Denn ich will dich hiit zue na feschte Schtadt, zue na iserne Säule, zue na (a) (b) iserne Muure mache im ganze Land gege de Kenig Judas, gege sini Große, gege sini Prieschta, gege des Volk vum Land, 1,19 daß, wenn sie au gege dich schtriete, sie dir trozdäm nigs aha kenne; denn ich bin bi dir, sait dr HERR, daß ich dich errett.

S´2. Kapitel

S untreue Gottesvolk

2,4 Häre des HERRN Wort, ihr vum Huus Jakob un alli Gschlechta vum Huus Israel! 2,5 Des sait dr HERR: (a) Was hän doch äiri Vädare Unrechtes a mir gfunde, daß sie vu mir gwiche sin un hänge d nichtige Götze a un wäre so znicht, 2,6 un hän nemols denkt: Wo isch dr HERR, der wo uns(üs) üs Ägypteland gfihrt het un (a) uns(üs) in d Wüschte gleitet het, im wilde, nit bahnte Land, im dürre un finschtere Land, im Land, des nemads durchwandert un kei Mensch bwohnt? 2,7 Un ich bring äich in ä fruchtbares Land, (a) daß ihr sini Fricht un Sache äßä kenne. Aba wo na hikumme sin, (b) machte na mi Land unrein (dreckig) un mi Eigentum mir zuem Greuel. 2,8 D Prieschta froge nit: Wo isch dr HERR?, un de Heta vum Gsetz achtete mich nit, un de Schäfa (Hirte) vum Volk wäre mir untreu, un d Prophete weissagte im Name vum Baal un hänge d Götze a, de nit helfe kenne. 2,9 Drum mueß ich wida mit äich un mit äire Kinda Kinda rechte, sait dr HERR.

2,10 Denn gehn hi zue d Insle vu d Kittäer un luegt, un schicke nohch Kedar un gän gnau acht un luege, ob's dert so zugeht: 2,11 ob de Heide ihri Götta wechsle, de doch keini Götta sin. Aba mi Volk het (a) sini Herrlichkeit iduscht gege ä Götze, wo nit helfe ka! 2,12 Vuschrick di, Himmel, driba, erschrick un beb gar arg (söll) , sait dr HERR. 2,13 Denn mi Volk doet ä zwiefachi Sind: mich, (a) (b) (c) de lebändige Quelle, vulen sie un mache sich Zischterne, de doch rissig sin un kei Wassa gän.

2,14 Isch denn Israel ä Sklave odr unfrai gibore , daß sa(er) jedamanns Raub si darf? 2,15 (a) Löwe brelle iba nem, brelle lut un vurweschte si Land, un sini Schtädt wäre vubrennt, so daß nemads drin wohnt. 2,16 Dozue schere de Lit vu (a) Memfis un Tachpanhes dir d Schädel kahl. 2,17 Des alles hesch dü dir doch selba gmacht, wel dü d HERRN, di Gott, vulosse hesch, sooft er dich d rechte Wäg leite will. 2,18 Was hilft's dir, daß dü nohch Ägypte zehsch un willsch vum Nil trinke? Un was hilft's dir, daß dü nohch Assyrie zehsch un willsch vum Euphrat trinke? 2,19 Dini Bosget isch schuld, daß dü so gschla wirsch, un dina Bosget, daß dü so gschtroft wirsch. Un dü mueß innewere un härä, was ses fir Kumma un Herzeleid bringt, d HERRN, di Gott zue vulosse un nen nit z firchte, sait Gott, dr HERR Zebaoth.

2,20 Denn vu jeher hesch dü di Joch vubroche un di Bande vurisse un gsait: I(Ich) will nit undaworfe si! Sundern (a) (b) uf allene hohe Hiigel un unda allene grene Baim triebsch dü Hurarai. 2,21 Ich aba (a) ha di abäut(flanzt) als ä edle Wischtock, ä ganz echtes Krut. (b) We bisch dü mir denn zue nem schlechte, wilde Wischtock wore? 2,22 Un wenn dü dich au mit Laugi wäsche dätsch un nähmsch viel Seipfe dzue, so bliebt doch dr Dräck dinere Schuld vor mir, sait Gott dr HERR.

2,23 We trausch dü dich denn z sage: I(Ich) bi nit dreckig, i(ich) ha mi nit an de Baale ghängt? Lueg doch, we dü´s triebsch im Dal, un bidenk, was dü doe hesch! Dü laufsch umä we ä Kamelstuete in dr Brunst, 2,24 we ä Wildeselin in dr Wüschte, wenn sie vor großa Brunst lechzt un lauft, daß nemads sie ufhalte ka. Wer sie ha will, mueß nit wiet laufe; na trifft sie bald in sellare Ziit. 2,25 Schon doch dini Feß, daß sie nit wund wäre, un dini Gurgle, daß sie nit durschtig wäre. Aba dü saisch: Do wird nigs draus; i(ich) mueß di Fremde liebe un nene nohchlaufe.

2,26 We ä Deb zschand wird, wenn ma nen packt, so wird des Huus Israel zschande wäre samt sinene Kenige, Firschte, Prieschta (Pfarra) un Prophete, 2,27 de zuem Holz sage: "Dü bisch mi Vater" un zuem Schtei (Wackes): "Dü hesch mi geboren". Denn (a) (b) (c) sie kehre ma(mir) d Rucke zue un nit s Gsicht (d Visasch)). Aba wenn d Not iba sie kummt, schwätze sie: "Los un hilf uns(üs)!" 2,28 (a) (b) Wo sin denn dini Götta, de dü dir gmacht hesch? Loß sie ufschtoh; loß säh, ob sie dir helfe kenne in dinere Not! Denn (c) so viel Schtädt, so viel Götta hesch dü, Juda.

2,29 We kenne ihr rechte mit mir? Ihr sin alli vu ma(mir) abgfalle, sait dr HERR. 2,30 Alli (a) mi Schläg sin vugeblich an äire Sehn, sie losse sich doch nit erzehe; (b) (c) (d) (e) äicha Schwert frißt äiri Prophete we ä wetenda Löwe.

2,31 Dü beses Gschlecht, merke uf des HERRN Wort! Bin ich denn fir Israel ä Wüschte odr ödes Land? Wurum sait denn mi Volk: «Mir sin fräii Herre un bruuche dir nimi nohchzlaufe»? 2,32 Vurgißt wohl ä Jungfrau ihren Schmuck odr ä Braut ihren Schleier? Mi Volk aba vugißt mich sit endlosa langa Ziit. 2,33 We fain findesch dü Wäg, dir Liebhaba z sueche! Drum hesch dü dich au gwehnt, uf bese Wäg z wandle. 2,34 Au findet ma an dine Kleida (a) (b) des Bluet vu Arme un Unschuldige, de dü nit bim Ibruch ertappt hesch, sundern de alledäm widaschtande hän. 2,35 Un doch saisch dü: I(Ich) bi unschuldig; (a) er het jo doch si Zorn (Wuet) vu mir gwandt. Lueg, ich will dich richte, wel dü saisch: I(Ich) ha nit gsindigt. 2,36 Was laufsch dü denn so liechtfertig bal dohi, bal derthi! Au (a) (b) an Ägypte wirsch dü zschande wäre, we dü an Assyrie zschande wore bisch. 2,37 Denn dü mueß au vu dert wägzeh un dini Händ(Pfode) iba däm Schädel zsammelege; denn dr HERR het sie vuworfe, uf de dü di Hoffnig gsetzt hesch, un s wird dir nit mit tene glinge.

S´3. Kapitel

3,1 Un er sait: (a) Wenn sich ä Ma vu sinem Wieb schiedet un sie goht vu nem un ghärt nem andere, darf fa(er) sie au wida aneh? Isch's nit so, daß des Land unrein wird? Dü aba hesch mit viele rumghurt un solltescht wida zue ma(mir) kumme? sait dr HERR. 3,2 Heb dini Auge uf zue d Höchi un lueg, wo dü allenthalba dich priesge hesch! An d Wäg hocksch dü un lauersch uf sie we ä Araber in dr Wüschte un machsch des Land unrein mit dinere (a) Hurarai un Bosget. 3,3 Drum mueß au d Frehräge üsbliebä, un kei Schboträge kummt. Aba dü hesch ä Hureschtirn, dü willsch di nimi schäme 3,4 un brellsch etzed zue mir: (a) (b) (c) «Liebe (Leba) Vada (Babbe), dü Vuträuta vu minare juget! 3,5 Willsch dü denn ebiglig zirne un nit vu d Wuet losse?" Lueg, so schwätzesch dü un doesch Beses un lossesch dir nit wehre (nigs sage).

Schuldschpruch un Vuheißig iba Israel un Juda

3,11 Un dr HERR sait zue ma(mir): Des abtrinnige Israel schtoht Grechter do we des treulose Juda. 3,12 Gang hi un ruef de Wörta nohch Norde un sag: Kehr zruck, dü abtrinniges Israel, sait dr HERR, so will ich nit zornig uf äich blicke. Denn (a) ich bi gnädig, sait dr HERR, un will nit ebiglig zirne. 3,13 Ällei erkenn dini Schuld, daß dü gege d HERRN, dinen Gott, gsindigt hesch un bisch hin- un herglaufe zue d fremde Götta unda alli grene Baim, un ihr hän uf mini Schtimm nit ghärt, sait dr HERR.

3,14 Kehrt um, ihr abtrinnigi Kinda, sait dr HERR, denn ich bi äicha Herr! Un ich will äich hole, (a) eina üs eina Schtadt un zwei üs nem Gschlecht, un will äich nohch Zion bringe. 3,15 Un ich will äich (a) (b) (c) Schäfa (Hirte) ge nohch minem Herz, de äich wiede solle in Isicht un Gschytheit. 3,16 (a) (b) (c) Un s soll gschähe, wenn ihr zahlriech wore sin un äich üsbreitet hän im Land, so soll ma, sait dr HERR, in däne Däg nimi schwätze vu d Bundeslade des HERRN, ihra nimi gedenke odr nohch ihr froge un sie nimi vumisse; au wird sie nit wida gmacht wäre. 3,17 Sundern zue sella Ziit wird ma Jerusalem nenne (a) «Des HERRN Thron», un (b) (c) s wäre sich dohi sammle alli Heide um däm Name des HERRN wägä zue Jerusalem, un sie wäre nimi wandle nohch ihrem vuschtockte un bese Herz. 3,18 In däne Däg wird des Huus Juda zuem Huus Israel go, un (a) sie wäre mitänanda heimkumme vu Norde her in des Land, des ich äire Vädere zuem Erbe ge ha.

3,19 Un ich ha denkt: We will ich dich hebe, (a) (b) we wärsch dü mi Bue(Suhn), un dir des liebe Land ge, (c) d allaschenschte Hab un Guet unda d Mensche! Un ich ha denkt, dü würdesch mich dann(dnoh) (d) «Lieber (Leba) Vater» nenne un nit vu ma wieche. 3,20 Aba des Huus Israel het ma(mir) nit de Treui ghalte, gliechwe ä Wieb wägä ihrem Liebhaber nit de Treui hebt (haltet), sait dr HERR.

Israels Umkehr

Lueg, mir kumme zue dir; denn dü bisch dr HERR, unsa Gott. 3,23 Gwiß, s isch jo nigs als Lug mit d Hiigel un mit däm Lärm uf d Berge. Gwiß, s het Israel kei anderi Hilf we am HERRN, unsam Gott. 3,24 D schändliche Baal het gfrässä, was unsari Vädare kauft hän, vu unsrere juged a, ihri Schof un Rinda, Buebä(Sühn) un Techtare. 3,25 So meße ma(mir) uns(üs) bette in unsari Schande, un unseri Schmach soll uns(üs) zuedecke. Denn (a) ma(mir) hän gsindigt gege d HERRN, unsaren Gott, mir un unsari Vädare, vu unsrere juged a bis uf d hiitige Dag, un hän nit ghärt uf de Schtimm des HERRN, unsares Gottes.

S´4. Kapitel

4,1 Willsch dü (dich), Israel, umkehre, sait dr HERR, so kehre di zue mir! Un wenn dü de greuliche Götze vu minem Gsicht(Visasch) wägdoesch, so bruuchsch dü nimi umherzschweife, 4,2 un wenn dü ohni Haichelei recht un heilig (a) (b) schwörsch: «So weh dr HERR läbt», dann(dnoh) wäre d Heide in nem gsegnet wäre un sich siner rehme. 4,3 Denn des sait dr HERR zue däne in Juda un zue Jerusalem: (a) Pflege ä Näjes(Naies) un saiet nit unda de Dorne! 4,4 (a) (b) (c) (d) Bschniedet äich fir d HERRN un den wäg de Vorhuut äira Herze, ihr Männa (Manne) vu Juda un ihr Lit vu Jerusalem, uf daß nit (e) um äira Bosget wägä mi Wuet üsfahrt we Fiir un brennt, so daß nemads lesche ka. 4,5 Vukinde in Juda un brellt lut in Jerusalem un sage: "Blost de Trumpete (Päpere) im Land!" Rueft mit volla Schtimm un sage: "Sammelt äich un len uns(üs) in di feschte Schtädt zeh!" 4,6 Richtet in Zion ä Fluchtzeiche uf; flieht un schlofe (säume) nit! Denn ich bring (a) vu Norde Unheil her un große Kumma. 4,7 S schtiegt uffe dr (a) (b) (c) (d) (e) Löwe üs sinem Dickicht, un d Vuderba dr Velka het sich ufgmacht un isch üsgzoge vu sinem Platz, di Land zue vuweschte un dini Schtädt zue vubrenne, so daß nemads drin wohnt. 4,8 Drum (a) zehn d Sack a, jommere (klage) un blärt; denn dr grimmige Zorn (Wuet) des HERRN will sich nit vu uns(üs) wende.

4,9 Zue der Ziit, sait dr HERR, wird däm Kenig un d Firschte d Muet vulo, d Prieschta wäre bschtirzt un de Prophete erschrocke si. 4,10 Ich aba sag: Ach, Herr HERR, dü hesch des Volk un Jerusalem arg (söll) täuscht, wo dü gsait hesch: «S wird (a) Friide bi äich si», wo doch des Schwert uns(üs) ans Läbä goht!

4,11 Zue der Ziit wird ma däm Volk un Jerusalem sage: «S kummt ä heiße Wind vu d kahle Höchi üs dr Wüschte, grade Wägs zue d Dochta vu minem Volk, nit zuem Worfle noh zuem Sichte." 4,12 Ja, ä Wind kummt uf mi Geheiß, der wo nene zue schtark si wird; do will ich dann(dnoh) mit tene rechte. 4,13 Lueg, er fahrt doher we Wolkene, un sini Kärre sin we ä Schturmwind, sini Ross sin schnella als Adla. Mai(Weh) uns(üs)! Mir sin vulore! 4,14 So (a) (b) wäsch etze, Jerusalem, di Herz vu dr Bosget, uf daß dir ghulfe wär. We lang wen bi dir bliebe di heilloses denke?

4,15 Horch! S kummt ä Gschrei (Geblär) vu Dan her un ä besi Botschaft vum Berg Ephraim. 4,16 Saget an d Mensche, vuzehle in Jerusalem: Belagerer kumme üs ferne Lända un hebe Kregsgschrei uf gege de Schtädt Judas. 4,17 Sie wäre sich (a) (b) um Jerusalem her lagere we de Wächta uf däm Feld; denn s het mi erzirnt, sait dr HERR. 4,18 Des hesch dü zuem Lohn fir di Wandel un di Gschäft. Des kummt vu dinere Bosget, daßes so bitta um di schtoht un dir bis ans Herz dringt.

4,19 We isch ma(mir) so weh! Mi Herz pocht ma(mir) im Lyb (Ranze), un ich ha kei Rueh; denn ich her dr Trumpete (Päpere) Hall, d Krach vu d Feldschlacht; 4,20 Niedalage uf Niedalage wird gemeldet. Denn des ganze Land wird vuheert, pletzlig sin mini Hittene un mini Zelta kappüt. 4,21 We lang soll ich noh des Fluchtzeiche asähe un dr Trumpete (Päpere) Hall härä? 4,22 Aba mi Volk isch toll un glaubt ma(mir) nit. Dumm (Töricht) sin sie un achte's nit; (a) schlau sin sie gnoe, Schlechtes zue doe, aba rechtdoe wen sie nit lerne.

4,23 Ich sieh des Land a, lueg, (a) s war wescht un öde, un d Himmel, un na war finschta. 4,24 Ich sieh d Berge a, un lueg, sie bebte, un alli Hiigel wankte. 4,25 Ich sieh, un lueg, do war kei Mensch, un alli Vegel unda däm Himmel ware wäggfloge. 4,26 Ich sieh, un lueg, des Fruchtland war ä Wüschte, un alli sini Schtädt ware kappüt vor rem HERRN un vor sinem grimmige Zorn (Wuet). 4,27 Denn des sait dr HERR: Des ganze Land soll wescht wäre, aba (a) (b) (c) (d) ich will mit nem doch nit ganz ä End mache. 4,28 Drum wird des Land truurig un dr Himmel drobe truurig si; denn ich ha's gsait, ich ha's bschlosse, un s soll mi nit reue, ich will au nit dvu ablosse.

4,29 Üs allene Schtädt wäre sie vor rem Gschrei (Geblär) dr Ritta un Schütze fliehe un in de dichte Wälda laufe un in d Felse krieche. Alli Schtädt wäre vulo schtoh, so daß nemads drin wohnt. 4,30 Was willsch dü dann(dnoh) doe, dü Ibawältigte? Wenn dü dich scho mit Purpur azege un mit goldene Kleinode schmicksch un di Gsicht(Visasch) schminke dätsch, so schmicksch dü dich doch vugeblich. De dir etzed d Hof mache, wäre di vuachte, sie wäre dir nohch rem Läbä trachte. 4,31 Denn ich her ä Gschrei (Geblär) we vu einare Gebärende, Angschtruef we vu einare, de in d erschte Kindsnöt isch, ä Gschrei (Geblär) vu d Dochta Zion, de do keucht un d Händ(Pfode) üsbreitet: Ach, weh mir! Ich mueß vugoh vor rem Würga.

S´5. Kapitel

Däm sindige Volk ka nimi vuge wäre

5,7 We soll ich dir denn gnädig si? Dini Buebä(Sühn) hän mi vulo un schwöre bi däm, der wo nit Gott isch. Wo ich sie satt gmacht ha, triebe sie Ehebruch un laufe ins Hurehuus. 5,8 Jeda (a) wiehert nohch sinem Nächschte Wieb we de volle, geile Hengscht. 5,9 Un ich soll des a nene nit heimsueche, sait dr HERR, un ich soll mi nit räche a nem Volk we däm?

5,10 Schtirmt ihri Wiberge nuf un zerschtöre de schtitzende Muurene; aba vuweschte sie nit ganz! Rieße ihri Wiranke wäg; denn sie ghäre nit däm HERRN! 5,11 Sie vuachte mchi, sait dr HERR, des Huus Israel un des Huus Juda. 5,12 Sie vuliigne d HERRN un schwätze: "Des doet er nit; so schlecht wird´s uns(üs) nit go; Schwert un Hunga wäre ma(mir) nit säh. 5,13 Dini Prophete sin Schwätzer un hän Gottes Wort nit; s ergoht tene selba so!" 5,14 Drum sait dr HERR, der Gott Zebaoth: Wel ihr solch Gschwätz fihrt, lueg, so will ich mi Wort in dinem Muul (Gosch) zue Fiir mache un des Volk zue Brennholz, daßes gässä(vuzehrt) wird.

5,15 Lueg, ich will iba äich vum Huus Israel (a) ä Volk vu wiet her bringe, sait dr HERR, ä Volk vu unerschepflicha Kraft, ä uraltes Volk, ä Volk, (b) däm si Schproch dü nit vustohsch, un was sie schwätze, kasch dü nit vunähmen. 5,16 Sini Köcher sin we offeni Gräba; s sin luta Helde. 5,17 Sie wäre dini Ernte un di Brot vuzehre, sie wäre dini Buebä(Sühn) un Techtare frässä, sie wäre dini Schof un Rinda vuschlinge, sie wäre dini Wischtöck un Fiegebaium vuzehre; dini feschte Schtädt, uf de dü dich vulosse doesch, wäre sie mit däm Schwert inähme. 5,18 Doch will ich, sait dr HERR, au zue sellare Ziit mit äich (a) nit ganz ä End mache. 5,19 Un wenn sie sage: Wurum doet uns(üs) dr HERR, unsa Gott, des alles, sollsch dü nene sage: We ihr mich vuloße hän un fremde Götta dent hän in äirem eigene Land, so soll ihr au Fremde dene in nem Land, des nit äich isch. (a)

5,20 Vukinde im Huus Jakob un ruefe üs in Juda un sage: 5,21 Häre zue, ihr tolles Volk, des kei Vuschtand het, (a) (b) de do Auge hän un sähn nit, Ohre hän un härä nit! 5,22 Welle ihr mich nit firchte, sait dr HERR, un vor ma(mir) nit erschrecke, (a) der ich däm Meere d Sand zuer Grenze setz, drin s alliziit bliebe mueß, driba s nit go darf? Un wenn´s au ufwallt, so vumag´s doch nigs; un wenn sini Wellä au tobe, so derfe sie doch nit driba go. 5,23 Aba des Volk het ä abtrinniges, unghorsames Herz. Sie bliebe abtrinnig un gehn ihr Wäg 5,24 un schwätze nemols in ihrem Herz: "Loßt uns(üs) doch d HERRN, unsa Gott, firchte, der wo uns(üs) (a) Frehräge un Schboträge git zue d rechte Ziit un uns(üs) de Ernte treulich un jährlich git." 5,25 Aba (a) äiri Vuschuldige vuhindere des, un äiri Sinde hebe des Guete vu äich wäg.

5,26 Ma findet unda minem Volk Gottlosi, de d Lit nohchschtelle un Fallene zuerichte, um sie z fange, we's de Vogelfänga den. 5,27 Ihri Hiisa sin volla Tücke, we ä Vogelbauer volla Lockvögel isch. Drum sin sie groß un rich wore, 5,28 fett un feischt. Sie gehn mit bese Sache (Dinga) um; sie hebe (halte) kei Recht, (a) (b) vu d Waise ihr Sach fordere sie nit, daß ne ihr Recht wird, un helfe d Arme nit zuem Recht. 5,29 Sollt ich des a nene nit heimsueche, sait dr HERR, un soll ich mich nit räche a nem Volk we däm? 5,30 S schtoht greulich un gräßlich im Land. 5,31 D (a) Prophete weissage Luug, un de Prieschta herrsche uf eigeni Fuuscht, un mi Volk het's gern so. Aba was werde ihr doe, wenn's dmit ä End het?

S´6. Kapitel

Des wohlvudente Gricht

6,9 Des sait dr HERR Zebaoth: Hebe Nohchlese am Rest Israels we am Wischtock, schtreck di Hand imma wida üs we ä Winza nohch d Räbä. 6,10 "Ach, mit wäm soll ich noh schwätze, un wäm soll ich Ziignis (Züügnis) ge? Daß doch öbber (ebber) härä wott! Aba (a) (b) ihr Ohr isch unbschnitte; sie kenne's nit härä. Lueg, sie hebe des HERRN Wort fir Schpott un wen´s nit ha. 6,11 Drum bi ich vu des HERRN Zorn (Wuet) so voll, daß ich nen nit zruckhalte ka". So schitte nen üs iba de Kinda uf d Gasse un iba de Schar dr junge Männa (Manne)! Denn s solle alli, Ma un Wieb, Alti un Hochbetagti, gfange wäggfihrt wäre. 6,12 Ihre Hiisa solle d Fremde zdeil wäre samt d Äckere un Wieba; denn ich will mi Hand üsschtrecke, sait dr HERR, gege de Iwohna vum Land. 6,13 (a) (b) (c) Denn sie giere alli, klei un groß, nohch unrechtem Gwinn, un Prophete un Prieschta gehn alli mit Luug um 6,14 un heile d Schadä vu minem Volk nur obaflächlich, indäm sie sage: «Friide! Friide!» , un s isch doch nit Friide. 6,15 Sie wäre mit Schand doschtoh, wel sie solchi Greuel triebe hän; aba sie wen sich nit schäme un wisse nigs vu Scham. Drum solle sie falle unda d Fallende, un wenn ich sie heimsueche wir, solle sie schtirze, sait dr HERR.

6,16 Des sait dr HERR: Träte hi an de Wäg un luege un froge nohch d Wäg vu dr Vorziit, wel d guete Wäg isch, un laufe druf (wandelt drin), (a) so wäre ihr Rueh find fir äiri Seelene! Aba sie schwätze: Mir wen's nit doe! 6,17 Au ha ich (a) Wächta iba äich bschtimmt: Achte uf d Hall vu d Trumpete (Päpere)! Aba sie schwätze: Mir wen's nit doe! 6,18 Drum häre, ihr Velka, un merkt uf samt äire Lit! 6,19 Dü, Erde, her zue! Lueg, ich will Unheil iba des Volk bringe, ihr vudente Lohn, wel sie (a) uf mi Wort nit achte un mi Gsetz vuwerfe. 6,20 Was frog ich nohch rem Weihrauch üs Saba un nohch rem köschtliche Gewürz, des üs ferne Lända kummt? (a) (b) Äiri Brandopfa sin ma(mir) nit gfällig, un äiri Schlachtopfa gfalle ma(mir) nit. 6,21 Drum sait dr HERR: Lueg, ich will däm Volk Aschtöß in d Wäg schtelle, dra sich Vädare un Buebä(Sühn) au schtoße un ä Nochbar mit däm andere umkumme soll.

6,22 Des sait dr HERR: Lueg, s kummt ä Volk vu Norde, un (a) (b) ä großes Volk wird sich ufhebe vum End dr Erde. 6,23 Sie fihre Boge un Schpeer, sin bes un ohni Erbarme. Sie bräuse dher we ä ungschtümes Meer un rite uf Rössa (Rosse), grischtet we Kregslit, gege dich, dü Dochta Zion. (a) 6,24 Mir hän vu nene ghärt , un unsri Ärm sin uns(üs) nabgsunke; s isch uns(üs) angscht un weh wore we einare Gebärende. 6,25 Nemads soll üsä uf d Acka go, nemads soll iba Land go; denn s herscht (a) Angscht um un um (d Anscht goht um ) vor rem Schwert vum Feind. 6,26 O Dochta vu minem Volk, (a) (b) zeh d Sack a un wälze di im Schtaube! Trag Lyd we um d einzige Bue(Suhn) un klage ganz arg (söll) ; denn dr Vuderba kummt iba uns(üs) pletzlig.

Jeremia als Prüfer vum Volk

S´7. Kapitel

7,12 Gehn hi an mi Platz zue (a) (b) (c) Silo, wo freher mi Name ghuust het, un luege, was ich dert doe ha wägä dr Bosgete vu minem Volk Israel. 7,13 Wel ihr luta solchi Sach tribe den, sait dr HERR, un wel ich (a) (b) imma wida zue äich schwätz un ihr nit härä welle un ich äich ref un ihr nit antworte welle, 7,14 so will ich mit däm Huus, des nohch minem Name gnennt isch, uf des ihr äich vuloßt, un mit däm Platz, wo ich äich un äire Vädere ge ha, ebeso doe, we ich´s mit Silo doe ha, 7,15 un will äich (a) vu minem Agsicht vuschtoße, we ich vuschtoße ha alli äiri Breda, des ganze Gschlecht Ephraim.

Gege falsche Gottesdenscht

7,21 Des sait dr HERR Zebaoth, dr Gott Israels: Den äiri Brandopfa zue äire Schlachtopfa un freßt Fleisch! 7,22 Ich aba ha äire Vädere an däm Dag, wo ich sie üs Ägypteland gfihrt ha, nigs gsait noh bifohle vu Brandopfa un Schlachtopfa; 7,23 sundern des ha ich ne bifohle: Ghorcht minem Wort, so (a) (b) (c) (d) (e) (f) (g) (h) will ich äicha Gott si, un ihr sollt mi Volk si; wandelt ganz uf däm Wäg, wo ich äich bifihl, uf daßes äich guet goht. 7,24 Aba (a) (b) sie wen nit härä noh ihri Ohre mir zuewende, sundern wandle nohch ihrem eigenem Rot un nohch ihrem vuschtockte un bese Herz un kehre ma(mir) d Rucke zue un nit des Agsicht. 7,25 Ja, vu däm Dag a, do ich äiri Vädare üs Ägypteland gfihrt ha, bis uf dän Dag ha ich imma wida zue äich gschickt alli mini Knecht, d Prophete. 7,26 Aba (a) sie wen mi nit härä noh ihri Ohre mir zuewende, sundern sin bockig un tribäs ärga we ihri Vädare. 7,27 Un wenn dü scho nene des alles saisch, so wäre sie doch nit uf dich härä; ruefsch dü sie, so wäre sie dir nit antwort ge. 7,28 Drum sag zue nene: Des isch des Volk, des uf de Schtimm des HERRN, vu sinem Gott, nigs härä noh sich bessere will. (a) D Wohret isch dhi un üsgrottet üs ihrem Muul (Gosch).

7,29 Scher di Hoor ab un wirf sie vu dir un wehklag uf d Höchi; denn dr HERR het des Gschlecht, iba des er zornig isch, rüssgworfe un vuschtoße. 7,30 Denn de Lit vu Juda den, was mir mißflallt, sait dr HERR. (a) (b) Sie hän ihri Greuelbilda gsetzt in des Huus, des nohch minem Name gnennt isch, um´s unrein z mache (zue vudrecke), 7,31 (a) (b) (c) un hän de Höchi vum Tofet im Dal Ben-Hinnom baut, um ihri Buebä(Sühn) un Techtare zue vubrenne, was ich ne bifohle ha un ma(mir) ne in d Sinn (Gmeht) kumme isch. 7,32 Drum lueg, s kummt de Ziit, sait dr HERR, daß ma's nimi nenne wird «Tofet» un «Dal Ben-Hinnom», sundern «Würgedal». Un ma wird im Tofet bierdige meße, wel sunscht kei Platz me si wird. 7,33 Un de (a) Lychnam vum Volk soll d Vegel vum Himmel un d Tierli vum Feld zuem Fraß wäre, ohni daß sie öbber (ebber) vuschiiche wird. 7,34 Un (a) (b) (c) ich will in d Schtädt Judas un uf d Gasse Jerusalems wägnähme d Jubel dr Fräid(Freud) un Wunne un de Schtimm vum Bräutigam un vu d Bräut; denn des Land soll wescht wäre.

S´8. Kapitel

8,1 Zue der Ziit, sait dr HERR, wird ma de Knochä(Bei) dr Kenig vu Juda, de Knochä(Bei) vu sinene Firschte, de Knochä(Bei) dr Prieschta, de Knochä(Bei) dr Prophete un de Knochä(Bei) vu d Birga Jerusalems üs ihre Gräba werfe 8,2 un wird sie hinschtraie d Sunne, däm Mond un däm ganze Heer vum Himmel, de sie leb ka (gliebt) un (a) däne sie dent hän, däne sie nohchglofe sin, de sie bfrogt un abäte hän. Sie solle nit wida ufgläse un bierdigt wäre, sundern Mischt (Dung) uf däm Feld si. 8,3 Un alli, de ibrigbliebe sin vu däm bese Volk, wäre an alli Derfa (Käffa), wohi ich sie vuschtoß, leba tot als lebändig si welle, sait dr HERR Zebaoth.

Gegen des verblendete Volk un sini Vufihra

8,8 We kenne ihr sage: «Mir sin weise un hän des Gsetz des HERRN bi uns»? Isch's doch luta Luug, was de Schriba drus mache. 8,9 De Gschyte meße zschande, erschreckt un gfange wäre; denn was kenne sie Gschytes lehre, wenn sie des HERRN Wort vuwerfe? 8,10 Drum will ich ihri Wieba d Fremde ge un ihri Äckere däne, durch de sie vujagt wäre. Denn (a) (b) sie giere alli, klei un groß, nohch unrechtem Gwinn; Prieschta un Prophete gehn mit Luug um 8,11 un heile d Schadä vu minem Volks nur obaflächlich, indäm sie sage: "Friide! Friide!", un s isch doch nit Friide. 8,12 Sie wäre mit Schand doschtoh, wel sie solchi Greuel triebe hän; aba sie wen sich nit schäme un wisse nigs vu Scham. Drum soll sie falle unda d Fallende, un wenn ich sie heimsueche wir, solle sie schtirze, sait dr HERR. 8,13 Ich will unda ne Lese halte, sait dr HERR, so daß keini Triebel am Wischtock un keini Fiege am Fiegebaum ibrigbliebe, ja, au d Blätta abfege solle; un was ich ne ge ha, des soll ne gnumme wäre.

D Angscht vum Volk un de Truur vum Prophete

8,18 Was ka mich in minem Kumma freue (ufrichte)? (a) Mi Herz in ma(mir) isch krank. 8,19 Lueg, de Dochta vu minem Volk brellt üs fernem Land her: «Will denn dr HERR nimi Gott si in Zion, odr soll s kei Kenig me ha?» Ja, wurum hän sie mich so wuetig (zirnig) gmacht durch ihri Bilda un fremde, nichtige Götze? "8,20 D Ernte isch vugange, d Summa isch z End, un uns(üs) isch kei Hilf kumme!" 8,21 Mich jammerts vu Herze, daß mi Volk so ganz zerschla isch; i(ich) gräm un entsetz mi. 8,22 Isch denn (a) kei Salbi in Gilead, odr isch kei Dokta do? Wurum isch denn de Dochta vu minem Volk nit gheilt? 8,23 *Wenn ich doch (Ach daß ich) gnoe Wassa hät in minem Kopf un (a) mine Auge Tränequelle wäre, daß ich Dag un Nacht (b) hille kennt iba de Erschlagene vu minem Volk!

S´9. Kapitel

Jeremias Klag iba si Volk

9,6 Drum sait dr HERR Zebaoth: Lueg, ich will sie schmelze un prefä; denn was soll ich sunscht doe, wenn ich asieh de Dochta vu minem Volk? 9,7 Ihri falsche Zunge sin tödlichi Pfiel; (a) mit däm Muul (Gosch) schwätze sie fründlig zue ihrem Nächschte, aba im Herz lauere sie nem uf. 9,8 Sollt ich des nit heimsueche a nene, sait dr HERR, un soll ich mich nit räche a nem Volk we däm?

9,9 Ich mueß iba de Berge hiile un hiile iba de Wiedegründ in dr Schteppe klage; denn sie sin vuödet, daß nemads durchzeht un ma au kei Vieh blöke härt. (a) (b) D Vegel vum Himmel un des Vieh sin gflohe un furt. 9,10 Un ich will Jerusalem zue nem Schteihufä un zue na Wohnig vu d Schakale mache un will de Schtädt Judas zue na Wüschte mache, daß nemads drin huuse soll.

9,11 Wer isch etze gschyt, daß sa(er) des vuschtünd, un zue wäm sait des HERRN Muul, daß sa(er) vukindet, wurum des Land vudirbt un öde wird we ä Wüschte, de nemads durchwanderet? 9,12 Un dr HERR sait: Wel sie mi Gsetz vulo hän, des ich ne vorglegt ha, un minem Wort nit folg sin, au nit dnohch läbä, 9,13 sundern (a) folge ihrem vuschtockte Herz un d Baalen, we ihri Vädare sie glehrt hän, 9,14 drum sait dr HERR Zebaoth, dr Gott Israels: Lueg, ich will des Volk (a) mit Wermuet födere un (b) mit Gift tränke. 9,15 Ich will sie unda Velka vuschtraije, de nit sie noh ihri Vädare kennt hän, un (a) will des Schwert hinda ne her schicke, bis ses üs isch mit tene.

9,16 Des sait dr HERR Zebaoth: Gän acht un bschtelle Klagewieba, daß sie kumme, un schickt nohch däne, de klage kenne, 9,17 daß sie herschicke un um uns(üs) klage, daß unsri Auge vu Träne rinne un unsri Augelida vu Wassa fleße. 9,18 Horch, ma härt ä Klagegschrei in Zion: Ach, we het ma uns(üs) Gwalt adoe un we sin ma(mir) zschande wore! Mir meße des Land ruume; denn sie hän unsre Wohnige gschleift. 9,19 Ja, häre, ihr Wieba, des HERRN Wort, un nähme zue Ohre de Gsaite üs sinem Muul! Lehrt äire Techtare s klage, un eini lehr di andere des Klageled: "9,20 D Tod isch zue unsare Fenschta rigschtiege un in unsari Hiisa kumme. Na(Er) würgt d Kinda uf d Gasse un de junge Männa (Manne) uf d Plätz." 9,21 Des sait dr HERR: (a) (b) (c) (d) (e) D Lychene vu d Mensche solle liege we Mischt (Dung) uf däm Feld un we Garbe hinda däm Schnitta, de nemads sammlet. 9,22 Des sait dr HERR: Ä Gschyde rehmt sich nit sinere Gschytheit, ä Schtarke rehmt sich nit sinere Schtärki, ä Richä rehmt sich nit vu sinem Richtum. 9,23 Sundern (a) (b) wer sich rehme will, der rehmt sich däm, daß sa(er) gschyd (schlau) isch un mich kennt, daß ich dr HERR bi, der wo Barmherzigkeit, Recht un Grechtigkeit ebt uf d Erde; denn des gfallt mir, sait dr HERR.

Israel ä unbschnittees Volk

S´10 Kapitel

Di tote Götze un dr lebändige Gott

10,6 Aba (a) dir, HERR, isch nemads glich; dü bisch groß, un di Name isch groß, we dü s mit dr Tat bewiesesch. 10,7 Wer soll dich nit firchte, dü Kenig dr Velka? Dir mueß ma ghorche (folge); denn unda alle Gschyde vu d Velka un in alle ihre Kenigrich isch nemads dir glich. 10,8 Sie sin alli Narre un Tore (Dummfbache); denn däm Holz z dene isch ä nichtige Gottesdenscht. 10,9 Silbablech holt ma üs Tarsis, Gold üs Ufas; durch d Bildhauer un Goldschmied wäre sie hergschtellt; blaue un rote Purpur zeht ma ne a, un alles isch dr Kinschtla Gschaffenes. 10,10 Aba dr HERR isch d erliche (wohre) Gott, d (a) lebändige Gott, d ewige Kenig. Vor sinem Zorn (sinere Wuet) bebt d Bode, un de Velka kenne si Drohe nit vutrage.

10,11 So sag etze zue nene: Dini Götta, de Himmel un Erde nit gmacht hän, meße vutilgt wäre vu dr Erde un unda däm Himmel. 10,12 (a) Er aba het d Erde durch sini Kraft gmacht un d Erdkreis gmacht durch sini Gschytheit un d Himmel üsbreitet durch si Vuschtand. 10,13 Wenn er dunnert, so isch viel Wassa am Himmel; Wolke losst er rufzeh vum End dr Erde. Er macht de Blitze, daß ses rägnet, un losst d Wind kumme üs sinene Vorrotskammere. (a) 10,14 Alli Mensche aba sin Tore (Dummfbache) mit ihra Kunst, un (a) alli Goldschmiede schtehn bschämt do mit ihre Bilda; denn ihri Götze sin Trug un hän kei Läbä, 10,15 sie sin nigs, ä Schpottfigur; sie meße zgrund go, wenn sie heimgsuecht wäre. 10,16 Aba so isch der nit, der wo Jakobs Richtum isch; sundern er isch's, der wo alles gschaffe het, un (a) Israel isch si Erbdeil. Er heißt HERR Zebaoth. 10,17 Raff di Bindel zämme (uf) vu dr Erde, de dü sitzesch in d Pasche (bisch in Vufolgig)! 10,18 Denn des sait dr HERR: Lueg, ich will de Bewohner vum Land diesmol wägschleudere un will sie ängschtige, dmit sie sich find losse.

10,19 Ach, was ha ich fir Kumma un Herzelyd! Ich ha denkt: S isch nur ä Ploog, ich mueß sie lyde. 10,20 Aba mi Zelt isch kappüt, un alli mini Seila sin vurisse. Mini Kinda sin vu ma gange un nimi do. Nemad richte mi Hitte wida uf, un mi Zelt schlat keina me uf. 10,21 Denn de Schäfa (Hirte) sin zue Tore (Dummfbache) wore un froge nit noh rem HERRN. Drum ka nene nigs Rechtes glinge, un (a) ihri ganzi Herde isch vudeilt. 10,22 Horch, s kummt ä Kunde dher un ä großes Gschrei (Getöse) (a) üs däm Land vum Norde, daß de Schtädt Judas vuwüschtet un zue na Wohnig dr Schakale wäre soll.

10,23 I(Ich) wiß, HERR, daß des Mensche Gschäfft nit in sinere Gwalt schtoht, un (a) s lit in nemads Macht, we na(er) wandlet odr si Gang richtet. 10,24 (a) (b) (c) (d) Ziichtig mich, HERR, doch mit Maß un nit in dinere Wuet, uf daß dü mich nit ganz znichte machsch. 10,25 Schitt aba di Zorn (Wuet) üs iba d Heide, de dich nit kenne, un iba de Gschlechta, de di Name nit aruefe. Denn sie hän Jakob ufgfrässä un vuschlunge, sie hän nen vunichtet un sini Wohnig vuweschtet. (a)

S´11. Kapitel

Dr Bundesbruch vum Volk un Gottes Gricht

11,6 Un dr HERR sait zue ma(mir): Predige alli de Wort in d Schtädt Judas un uf d Gasse Jerusalems un sag: Häre de Wort vu d Abmachig (vum Abkumme) un den dnohch! 11,7 (a) Denn ich ha äiri Vädare vumahnt vu däm Dag a, wo ich sie üs Ägypteland gfihrt ha, bis uf d hiitige Dag, un ich vumahnte sie imma wida un ha gsait: Ghorcht minare Schtimm! 11,8 Aba sie ghorche nit, kehre au ihri Ohre mir nit zue, sundern (a) (b) (c) (d) (e) jeda wandelte nohch sinem bese un vuschtockte Herz. Drum ha ich au iba sie kumme losse alli Wörta vu d Abmachig vum(Abkumme), de ich bifohle ha z hebe un de sie doch nit ghalte hän.

11,9 Un dr HERR sait zue mir: Ich weiß sehr (sölli) wohl, we sie in Juda un in Jerusalem sich vuschwore hän. 11,10 Sie kehre zruck zue d Sinde ihra Vädare, de vor rene ware un de minem Wort au nit gfolgt hän un andere Götta nohchfolgte un nene dent hän. So het des Huus Israel un des Huus Juda mini Abmachig (mi Abkumme) broche, de ich mit ihre Vädere gschlosse ha. 11,11 Drum lueg, sait dr HERR, ich will Unheil iba sie kumme losse, däm sie nit entgo solle; un (a) (b) (c) wenn sie zue ma(mir) brelle, will ich sie nit härä. 11,12 (a) (b) Dann(Dnoh) wäre de Schtädt Judas un de Birga Jerusalems higo un zue d Götta brelle, däne sie gopfart hän; aba de wäre ne nit helfe in ihra Not. 11,13 Denn so viel Schtädt, so viel Götta hesch dü, Juda; un so vieli Gassene s in Jerusalem git, so vieli Schandaltäre hän ihr ufgrichtet, um däm Baal z opfare. 11,14 Dü aba (a) bitt nit fir des Volk un bring fir sie kei Flehe noh Gebet vor mich; denn ich will sie nit härä, wenn sie zue ma(mir) brelle in ihra Not.

11,15 Was macht (a) mi gliebtes Volk in minem Huus? Sie triebä luta Bosget un meine, Gelübda un (b) heiliges Opfafleisch kennte de Schuld vu nene nähmä; un wenn sie schlechtes den, sin sie gueta Dinge driba. 11,16 Dr HERR het dich ä grene, schene, fruchtbare Elbaum gheiße; aba etze het er mit großem Bräuse ä Fiir um nen aziinde losse, so daß sini Äscht vuderbe meße. 11,17 Denn dr HERR Zebaoth, der wo dich abäut het, het dir Unheil adroht um dr Bosgete wägä vum Huus Israel un vum Huus Juda, de sie triebe hän, um mich z erzirne mit ihre Räuchaopfa, de sie däm Baal darbrocht hän.

D Aschlag vu d Lit vu Anatot uf Jeremia

S´12. Kapitel

Jeremias Aschtoß am Gliick vu d Gottlose un Gottes Antwort

12,5 Wenn´s di med macht, mit Fueßgänga z go, we wird´s dir go, wenn dü mit Rössa laufe sollsch? Un wenn dü scho im Land, wo kei Gfahr isch, Sichaheit suechsch, was willsch dü doe im Dickicht vum Jordan? 12,6 Denn au dini Breda un vu dinem Vada (Babbe) sinem Huus sin treulos, sie brelle hinda dir her üs vollem Halse. Drum träu dü nene nit, wenn sie au fründlig mit dir schwätze.

Gottes Kummat iba si vuweschtetes Land

S´13. Kapitel

D vudorbene Girtel

13,3 Do isch gschehe des HERRN Wort ä zweites Mol zue ma(mir): 13,4 Nimm d Girtel, wo dü kauft un um dini Lende girtlet hesch, un mach di uf un gang hi an d Euphrat un vuschteck nen dert in einare Felsschpalte! 13,5 Ich gang hi un vuschteckte nen am Euphrat, we ma(mir) dr HERR bifohle het. 13,6 Nohch langa Ziit aba sait dr HERR zue ma(mir): Mache di uf un gang hi an d Euphrat un hol d Girtel wida, wo ich dich dert vuschtecke ha lo! 13,7 I(Ich) bi hi an d Euphrat un grabt nohch un nimm d Girtel vum Platz, wo i(ich) nen vuschteckt ha; un lueg, dr Girtel war vudorbe, so daß sa(er) zue nigs me taugt.

13,8 Do isch gschehe des HERRN Wort zue ma(mir): 13,9 Des sait dr HERR: Ebeso will ich vuderbe d große Hochmuet Judas un Jerusalems. 13,10 Des bese Volk, des (a) mi Wort nit härä will, sundern nohch sinem vuschtockte Herz wandelt un andere Götta folgt, um ne z dene un sie azbäte: s soll wäre we dr Girtel, wo zue nigs me taugt. 13,11 Denn gliechwe dr Girtel um de Lende vum Ma bunde wird, so ha ich, sait dr HERR, des ganze Huus Israel un des ganzei Huus Juda um mich girtlet, daß sie mi Volk si solle, mir zuem Ruehm, zuem Lob un Ehri; aba sie wen nit härä.

Di gfillte Wikreg

Mahnig sich vor Gott z beuge (helde)

D Schändig Jerusalems

S´14. Kapitel

Vugeblichi Bitte bi Dürri un Kriegsnot

14,7 Ach, HERR, wenn unsri Sinde uns(üs) vuklage, so hilf doch um dinem Name wägä! Denn (a) unsari Bosget isch groß, womit ma(mir) gege dich gsindigt hän. 14,8 Dü bisch dr Troscht Israels un si Nothelfa. Wurum schtellsch dü dich, we wärsch dü ä Fremdling im Land un ä Wandera, der wo nur iba Nacht bliebt? 14,9 Wurum schtellsch dü dich we eina, der wo vuzagt isch, un we ä Held, der wo nit helfe ka? Dü bisch jo doch unda uns(üs), HERR, un (a) (b) ma(mir) heiße nohch dinem Name; vuloß uns(üs) nit!

14,10 Des sait dr HERR vu däm Volk: Sie laufe gern hin un her un schone ihri Feß nit. Drum het dr HERR kei Gfalle a nene, sundern er denkt etze an ihri Missetat un will ihri Sinde heimsueche.

14,11 Un dr HERR sait zue ma(mir): (a) Dü sollsch nit fir des Volk um Gnade bitte. 14,12 Denn wenn sie au (a) faschte, so will ich doch ihr Flehe nit härä; un wenn sie au (b) Brandopfa un Schpeiseopfa bringe, so gfalle sie ma(mir) doch nit, sundern ich will sie durch Schwert, Hunga un Pescht ufriebe. 14,13 Do sag i(ich): Ach, Herr HERR! Lueg, d Prophete sage nene: Ihr wäre des Schwert nit säh un keini Hungasnot bi äich ha, sundern ich will äich bschtändige Friide ge an däm Platz. 14,14 Aba dr HERR sait zue mir: (a) (b) (c) (d) De Prophete weissage Luug in minem Name; ich ha sie nit gschickt un nene nigs bifohle un nigs zue nene gsait. Sie predige äich falschi Offenbarige, nichtigi Wahrsagig un ihre Herze Trug.

14,15 Drum sait dr HERR: Gege de Prophete, de (a) in minem Name weissage, obgliech ich sie nit gschickt ha, un de trozdäm predige, s wird nit Schwert noh Hungasnot in des Land kumme: Selli (Solchi) Prophete solle schterbe durch Schwert un Hunga. 14,16 Un de Lit, däne sie weissage, solle uf d Gasse Jerusalems liege, vum Schwert un Hunga higschtreckt, un (a) nemads wird sie bierdige, de (sie) un ihri Wieba, Buebä(Sühn) un Techtare; un ich will ihri Bosget iba sie üsschitte. 14,17 Un dü sollsch zue nene des Wort sage: (a) Mini Auge laufe (fleße) iba vu Träne, unufherlich Dag un Nacht; denn de Jungfrau, de Dochta vu minem Volk, isch unheilbar vuwundet un vellig zerschla. 14,18 Gang ich üsä ufs Feld, lueg, so liege dert vum Schwert Erschlageni; kumm ich in d Schtadt, lueg, so liege dert vor Hunga Vuschmachteti. Sogar Prophete un Prieschta meße in ä Land zeh, des sie nit kenne.

14,19 Hesch dü denn Juda rüssgworfe odr ä Abscheu gege Zion? Wurum hesch dü uns(üs) denn so gschla, daß uns(üs) nemads heile ka? (a) Mir hän, s ghofft s soll Friide wäre; aba s kummt nigs Guetes. Mir hän ghofft, mir solle heil wäre; aba lueg, s isch Angscht un Schrecke do. 14,20 HERR, ma(mir) erkenne unsa gottloses Läbä un unsrere Vädare Missetate; denn (a) (b) (c) ma(mir) hän gege dich gsindigt. 14,21 Aba um dinem Name wägä vuwirf uns(üs) nit! Loß d Thron dinere Herrlichkeit nit gscholte wäre; denk doch an di Abmachig (Abkumme) mit uns(üs) un loß si nit ufhäre! 14,22 Isch denn unda d Götze vu d Heide eina, der wo Rägä ge kennt, odr git d Himmel Rägä? Dü bisch doch dr HERR, unsa Gott, uf den mir hoffe; denn dü hesch des alles gmacht.

S´ 15. Kapitel

15,1 Un dr HERR sait zue ma(mir): Un (a) (b) (c) wenn au Moses un Samuel vor ma(mir) schtände, so ha ich doch kei Herz fir des Volk. Trieb sie wäg vu mir, un loß sie wäggo! 15,2 Un wenn sie zue dir sage: Wo solle ma(mir) hi?, dann(dnoh) antworte ne: So sait dr HERR: (a) (b) Wär d Tod trifft, den treff er; wär des Schwert trifft, den treff´s; wär dr Hunga trifft, den treff er; wär d Gfangeschaft trifft, den treff sie! 15,3 Denn ich will sie heimsueche mit (a) vieralei Ploog, sait dr HERR: mit däm Schwert, daß sie umbrocht wäre; mit Hunde, de sie fortschleife solle; (b) mit d Vegel vum Himmel un mit d Tierli vum Feld, daß sie gfrässä un vutilgt wäre solle. 15,4 Un ich will sie zue nem Bild des Entsetzens mache fir alli Kenigrich uf d Erde wägäm (a) (b) Manasses , däm Bue(Suhn) Hiskias, vum Kenig vu Juda, fir alles, was sa(er) in Jerusalem gmacht het.

15,5 Wer will sich denn dinere erbarmen, Jerusalem? Wer wird denn Mitleid mit dir ha? Wer wird denn kumme un froge, ob´s dir guet goht? 15,6 Dü hesch mich vulo, sait dr HERR, un bisch vu mir abgfalle; drum ha ich mi Hand gege dich üsgschtreckt, um dich zue vuderbe; ich bi des Erbarmens med. 15,7 Ich worflete sie mit dr (a) Wurfschufle in d Schtädt vum Land, un mi Volk, des nit umkehre wott vu sinem Wandel, mach ich kindalos un brings´s um. 15,8 S wäre me Wieba zue Witwe unda ne, we Sand am Meer isch. Ich ha iba de Mettere vu d junge Mannschaft d Vuderba am helle Mittag un kumme lo ha pletzlig iba sie Angscht un Schrecke falle lo. 15,9 De siebä Kinda het, welkt dhi, un ihri Seele vuschmachtet in nare (ihr). (a) Ihri Sunne goht unda am helle Dag; ihr Ruehm un ihri Fräid(Freud) het ä End. Un was vu nene ibrig isch, will ich däm Schwert hige vor ihre Feinde (Gegna), sait dr HERR. 15,10 Weh mir, mi Muetter, (a) daß dü mich gibore hesch, gege d jeda schtängert un schtrietet im ganze Land! Ha ich doch nit uf Wuchazinse üsgliehe, noh het ma mir gliehe, un doch fluecht mir jeda.

15,11 Dr HERR sait: Wohlan, ich will etlichi vu äich ibrig losse, däne´s wida wohlgo soll, un will äich zue Hilfe kumme in dr Not un Angscht unda d Feinde (Gegna). 15,12 Kann ma Ise vubreche, Ise un Kupfa üs däm Norde? 15,13 Ich will di Guet un dini Schätz zuem Raub ge als Lohn fir alli dini Sinde, de dü in dinem ganze Biet(Gäu, Gau) gmacht hesch, (a) 15,14 un will dich zuem Knecht dinere Feinde (Gegna) mache in nem Land, des dü nit kennsch; denn s isch des Fiir vu minem Zorn iba äich azindet.

15,15 Ach HERR, dü weisch´s! Denk an mich un nimm dich mir a un räch mich an mine Vufolga! Loß mi nit wäggrafft wäre, während dü di Zorn (Wuet) iba sie noh zruckhaltesch; denn dü weisch, daß ich wägä dir gscholte wir. 15,16 (a) (b) (c) (d) Di Wort war mi Ässä, sooft ich's empfange ha, un di Wort isch in minem Herz Fräid(Freud) un Troscht; denn ich bi jo nohch dinem Name gnennt, HERR, Gott Zebaoth. 15,17 Ich ha mi nit zue d Frehliche gsellt noh mit tene gfräit, sundern hockt insam, buckt vu dinere Hand; denn dü hesch mi erfillt mit Wuet. 15,18 Wurum währt doch mi Liede so lang un sin mini Wunde so schlimm, daß sie nemads heile ka? Dü bisch ma(mir) wore we ä tregarische Born, der wo nimi quellen will.

15,19 Drum sait dr HERR: Wenn dü dich zue mir hebsch, so will ich mich zue dir hebe, un dü sollsch mi Prediga bliebe. Un wenn dü recht schwätzesch un nit liechtfertig, so sollsch dü mi Muul (Gosch) si. Sie solle sich zue dir kehre, doch dü kehr dich nit zue nene! 15,20 Denn (a) ich mache dich fir des Volk zue d feschte, iserni Muure. Wenn sie au gege dich schtriete, solle sie dir doch nigs aha; denn ich bi bi dir, daß ich dir helf un dich errett, sait dr HERR, 15,21 un ich will dich errette üs dr Hand dr Bese un erlese üs dr Hand vu d Tyranne.

S´16. Kapitel

Jeremias Isamkeit als Vorzeiche vum Gricht

16,5 Des sait dr HERR: Dü sollsch in kei Träuerhuus go, nit um z klage noh um z treschte; denn ich ha mi Friide vu däm Volk wäggnumme, d Gnade un de Barmherzigkeit, sait dr HERR. 16,6 Großi un Kleini solle schterbe in däm Land un nit bierdige noh beklagt wäre, un (a) (b) (c) (d) (e) nemads wird sich ihretwege wund ritze odr kahl schere. 16,7 Au wird ma keinem des Träuerbrot breche, um nen z treschte wägä näm Dote, un au nit d Troschtbecha z trinke ge wägä sinem Vada (Babbe) odr sinere Muetter. 16,8 Dü sollsch au in kei Hochziithuus go, um bi nene z hocke zuem Ässä un zuem Trinke. 16,9 Denn des sait dr HERR Zebaoth, dr Gott Israels: Lueg, (a) ich will an däm Platz vor äire Auge un zue äire Läbziite ä End mache däm Jubel vu d Fräid(Freud) un Wunne, d Schtimm vum Bräutigam un vu d Bräut.

16,10 Un wenn dü des alles däm Volk gsait hesch un sie zue dir schwätze wäre: "Wurum kindigt uns(üs) dr HERR all des große Unheil a? Was isch de Missetat un Sinde, womit mir gege d HERRN, unseren Gott, gsindigt hän?", 16,11 so sollsch dü nene sage: Wel äiri Vädare mich vulo hän, sait dr HERR, un andere Götta nohchglaufe sin, nene dent un sie abätet hän , mich aba vulo un mi Gsetz nit ghalte hän, 16,12 ihr aba nohch ärga den we äiri Vädare; denn lueg, (a) jeda läbt nohch sinem vuschtockte un bese Herz, so daß sa(er) mir nit ghärt. 16,13 Drum will ich äich üs däm Land vuschtoße in ä Land, vu däm ihr noh äiri Vädare nigs gwißt hän. (a) Dert solle ihr andere Götta dene Dag un Nacht, wel ich äich keini Gnade me erwiese will.

Heil un Gricht fir Israel un fir d Velka

16,16 Lueg, ich will vieli Fischa üssende, sait dr HERR, de solle sie fische; un dnohch will ich vieli Jäga üssende, de solle sie fange uf allene Berge un uf allene Hiigel un in allene Felsklüfte. 16,17 Denn (a) mini Auge sähn uf alli ihri Wäg, daß sie sich nit vor mir vuschtecken kenne, un ihri Missetat isch vor minem Aug nit vuborge. 16,18 Aba zvor will ich ihri Missetat un Sinde (a) zweifach zruck ge, wel sie mi Land mit ihre tote Götze unrein (dreckig) gmacht un mi Erbland mit ihre Greueln agfillt hän.

16,19 HERR, dü bisch mi Schtärki un Kraft un mi Zueflucht in dr Not! D Heide wäre zue dir kumme vu d Ende dr Erde un sage: Nur Luug hän unsari Vädare ka, nichtige Götta, de nit helfe kenne. 16,20 We ka ä Mensch sich Götta mache? Des sin doch keini Götta! 16,21 Drum lueg, diesmol will ich sie lehre un mi Kraft un Gwalt ne kunddoe, daß sie härä solle: (a) Ich heiß dr HERR.

S´17. Kapitel

17,5 Des sait dr HERR: Vufluecht isch der Ma, der (a) (b) wo sich uf Mensche vulosst un (c) hebet (haltet) Fleisch fir si Arm un weicht mit sinem Herz des HERRN. 17,6 Der wird si we ä (a) Dornschträuch in dr Wüschte un wird nit säh des Guete, des kummt, sundern na(er) wird bliebe in d Dürri vu d Wüschte, im unfruchtbaren Land, wo nemads wohnt. 17,7 Gsegnet aba isch der Ma, (a) der wo sich uf d HERRN vulosst un däm si Zuevasicht dr HERR isch. 17,8 Der isch (a) we ä Baum, am Wassa pflanzt, der wo sini Wurzle zuem Bach hi schtreckt. Denn obgliech de Hitzi kummt, firchtet da(er) sich doch nit, sundern sini Blätta bliebe gren; un na(er) sorgt sich nit, wenn ä dürres Johr kummt, sundern bringt ohni Ufhöre Fricht.

17,9 S isch des Herz ä trotzig un vuzagt Ding; wer ka´s ergrinde? 17,10 Ich, dr HERR, (a) (b) (c) ka des Herz ergrinde un de Niere prefä un (d) gib nem jedäm nohch sine Tate, nohch d Fricht vu sinem Werk. 17,11 We ä Vogel, der sich iba Eier hockt, de na(er) nit glegt het, so isch, wer unrechtes Guet sammlet; denn (a) na(er) mueß dvu, wenn er's am wenigschte denkt, un mueß zletscht noh d Schpott dzue ha. 17,12 Aba d Platz unsares Heiligtums isch dr (a) Thron dr Herrlichkeit, erhabe vu Afanga. 17,13 Denn dü, HERR, bisch de Hoffnig Israels. Alli, de dich vulen, meße zschande wäre, un de Abtrinnige meße uf d Bode gschribe wäre; denn sie vulen d HERRN, (a) de Quelle vum lebändige Wassa. 17,14 (a) (b) Heile dü mich, HERR, so wir ich heil; hilf dü mir, so isch ma(mir) ghulfe; denn dü bisch mi Ruehm. 17,15 Lueg, sie schwätze zue mir: "Wo isch denn des HERRN Wort? (a) Loß ses doch kumme!" 17,16 Aba ich ha dich neh drängt, Unheil kumme z losse; au hab ich d bese Dag nit hergwinscht, des weisch dü. Was ich predigt ha, des lit offe vor dir. 17,17 Bi (Sei) dü mir nur nit schrecklig, mi Zuevasicht in dr Not! 17,18 (a) Loß de zschande wäre, de mich jage, un nit mich; loß de(sie) erschrecke, un nit mich. Loß d Dag vum Unheil iba de(sie) kumme un zerschla de(sie) zweifach!

D Heiligung vum Sabbat

S´18. Kapitel

Des Glichnis vum Töpfa (Hafner)

18,5 Do isch des HERRN Wort zue mir gschehe (kumme): 18,6 Kann ich nit ebeso mit äich umgo, ihr vum Huus Israel, we d Töpfa? sait dr HERR. Lueg, (a) (b) we dr Ton in des Töpfa Hand, so sin au ihr vum Huus Israel in minare Hand. 18,7 (a) Bal schwätz ich iba ä Volk un Kenigrich, daß ich´s üsrieße, irieße un himache will; 18,8 wenn´s sich aba umkehrt vu sinere Bosget, gege de ich schwätz, so (a) (b) (c) reut mi au des Unheil, des ich nem gedenkt z doe. 18,9 Un bal schwätz ich iba ä Volk un Kenigrich, daß ich´s bäue un pflanze will; 18,10 wenn´s aba doet, was ma(mir) mißflallt, daß ses uf mini Schtimm nit härt, so reut mi au des Guete, des ich nem vuheiße ha z doe.

18,11 Un etze sag zue d Lit in Juda un zue d Lit(Bürga) Jerusalems: Des sait dr HERR: Lueg, ich richt äich Unheil a un ha gege äich ebis im Sinn (Gmeht). So ihr äich doch umkehrt, jeda vu sinene bese Wäg, un (a) bessere äire Wandel un äichi Tate! 18,12 Aba sie schwätze: (a) Dorüs wird nigs! Mir wen nohch unsare Meinig wandle, un jeda soll doe nohch sinem (b) vuschtockte un bese Herz.

18,13 Drum sait dr HERR: Froge doch unda d Heide: Wer het je derglieche ghärt ? So greulichi Sache doet de Jungfrau Israel! 18,14 Bliebt doch dr Schnee länga uf d Schtei (Wackes) im Feld, wenn's vum Libanon rab schneit, un des Rägäwassa vulauft sich nit so schnell, 18,15 we mi Volk mich vugißt. Sie opfare d nichtige Götta. De hän sie zue Fall brocht uf d alte Wäg un losse sie etze go uf ungebahnte Schtroße, 18,16 uf daß ihr Land zue na Wüschte wird, ne zue na ewige Schande, daß, wer vorbäigoht, sich entsetzt un d Kopf schittlet. 18,17 Denn ich will sie we durch ä Oschtwind vuschtraije vor ihrem Feinde (Gegna); (a) ich will ne d Rucke un nit des Agsicht zeigä am Dag vu ihrem Vuderbe.

Jeremias Gebet gege sini Feinde (Gegna)

S´19. Kapitel

19,6 Drum lueg, s wird de Ziit kumme, sait dr HERR, daß ma den Platz nimi «Tofet» un «Dal Ben- Hinnom», sundern «Würgedal» nenne wird. 19,7 Un ich will d Gottesdenscht Judas un Jerusalems an däm Platz znicht mache un will sie durchs Schwert falle losse vor ihre Feinde (Gegna) un durch de Hand dera, de nene nohch rem Läbä vulange, un will ihri Lychnam d Vegel vum Himmel un d Tierli uf däm Feld zuem Fraß ge. 19,8 Un ich will de Schtadt zuem Entsetze un zuem Schpott mache, daß alli, de vorbigehe, sich entsetze un scheltte iba alli ihri Plooge. 19,9 Ich will sie (a) (b) ihra Buebä(Sühn) un Techtare Fleisch ässä losse, un eina soll vum andere Fleisch ässä in dr Not un Angscht, mit der ihri Feinde (Gegna) un de, de nene nohch rem Läbä vulange, sie agriffä wäre.

19,10 Un dü sollsch d Krueg vubreche vor d Auge vu d Männa (Manne), de mit dir gange sin, 19,11 un zue nene sage: Des sait dr HERR Zebaoth: (a) We ma vumä Töpfa s Gfäß vubricht, daß ses nit wida ganz wäre ka, so will ich des Volk un de Schtadt vubreche. Un ma wird im (b) Tofet bierdige, wel sunscht kei Platz dfir do si wird. 19,12 So will ich's mit däm Platz un ihre Bwohna mache, sait dr HERR, daß de Schtadt we des Tofet wäre soll. 19,13 Un de Hiisa Jerusalems un de Hiisa dr Kenig vu Juda solle ebeso unrein (vudreckig) wäre we d Platz Tofet, alli Hiisa, wo sie (a) (b) (c) uf d Dächa däm ganze Heer vum Himmel gopfart un andere Götta Trinkopfa darbrocht hän.

Di Mißhandlig Jeremias durch Paschhur

S´20. Kapitel

20,1 Wo aba Paschhur, ä Bue(Suhn) Immers, dr Prieschta, der wo zuem Vorschteha im Huus des HERRN bschtellt war, ghärt het, we Jeremia solchi Wort weissagt, 20,2 schlat da(er) d Prophete Jeremia un (a) schleßt nen in d Block am obere Benjamindor, des am Huus des HERRN isch. 20,3 Un am andere Morge het Paschhur d Jeremia üs däm Block go losse. Do sait Jeremia zue nem: Dr HERR nennt dich nit Paschhur, sundern (a) (b) (c) (d) (e) «Schrecke um un um»; 20,4 denn des sait dr HERR: Lueg, ich will dich zuem Schrecke mache fir dich selba un alli dini Freunde; sie solle falle durchs Schwert ihra Feinde (Gegna), un dü sollsch´s mit eigene Auge säh. Un ich will ganz Juda in de Hand vum Kenig vu Babel ge; sella soll sie wägfihre nohch Babel un mit däm Schwert umbringe. 20,5 Au will ich alli Sache dr Schtadt un alle Ertrag ihra Arbet un alli Kleinode un alli Schätz vu d Kenig vu Juda in de Hand ihra Feinde (Gegna) ge; de (a) wäre sie raube, mitnähme un nohch Babel bringe. 20,6 Un dü, Paschhur, sollsch mit alle dine Huusgnosse gfange wäggfihrt wäre un nohch Babel kumme. Dert sollsch dü schterbe un bierdigt wäre samt allene dine Freunde, däne dü Luug predigt hesch.

D Lascht vum Propheteamt

20,12 Un etze, HERR Zebaoth, der wo dü d Grechte prefsch, Niere un Herz durchschäusch: (a) Loß mich dini Vugeltig an nene säh; denn ich ha dir mi Sach bifohle. 20,13 Singe däm HERRN, rehme d HERRN, der wo däm Arme s Läbä üs d Händ(Pfode) vu d Boshafte rettet!

20,14 Vufluecht isch dr Dag, a däm ich gibore bi; dr Dag soll ungsegnet si, an däm mi mini Muetter gibore het! 20,15 Vufluecht isch, sella wo minem Vada (Babbe) gueti Botschaft bringt un sait: "Dü hesch ä Suhn», so daß sa(er) nen frehlich macht! 20,16 Sella Dag soll si (a) we de Schtädt, wo dr HERR vunichtet het ohni Erbarme. Am Morge soll la(er) Wehklage härä un am Mittag Kregsgschrei, 20,17 wel la(er) mi nit umbrocht het im Muetterleib, so daß mini Muetter mi Grab wore un ihr Lyb (Ranze) ewig schwanga bliebe wär! 20,18 Wurum bi ich doch üs däm Muetterleib vorgkumme, wenn ich nur Kumma un Herzeleid aluege mueß un mini Däg in Schmach zuebringe!

S´21. Kapitel

Jeremia sait (kündet) Zedekia de Zerschtörig Jerusalems a

21,8 Un zue däm Volk sag: Des sait dr HERR: Lueg, (a) ich leg äich vor d Wäg zuem Läbä un d Wäg zuem Tod. 21,9 Wer in dr Schtadt bliebe, sella wird schterbe meße durch Schwert, Hunga un Pescht; wer sich aba nusgoht un ibalauft zue d Chaldäer, de äich blagere, sella soll am Läbä bliebe un soll si Läbä als Beute bhalte. (a) 21,10 Denn ich ha mi Gsicht gege de Schtadt grichtet zuem Unheil un nit zuem Heil, sait dr HERR. (a) Sie soll däm Kenig vu Babel ibage wäre, daß sa(er) sie mit Fiir vubrenne ka.

21,11 Un zuem Huus vum Kenig vu Juda sag: Horche des HERRN Wort, 21,12 ihr vum Huus David! Des sait dr HERR: (a) Halte alli Morge Grechtes Gricht un rettet d Bedruckte üs des Frevlers Hand, uf daß nit (b) mi Wuet üsfahrt we Fiir un brennt, ohni daß öbber (ebber) lesche ka, um äira bese Tate wägä.

21,13 Lueg, sait dr HERR, ich will an dich, dü Schtadt, de dü wohnsch uf däm Felse im Dal un saisch: Wer will uns(üs) ibafalle, un wer will in unsari Feschte kumme? 21,14 Ich (a) will äich heimsueche, sait dr HERR, nohch dr Frucht äira Tate; (b) ich will ä Fiir in ihrem Wald aziinde, des soll alli ringsum frässä (vuzehre).

S´22. Kapitel

22,6 Denn des sait dr HERR vum Huus vum Kenig vu Juda: Ä Gilead warsch dü mir, ä Gipfel im Libanon, - was gilt's? Ich will di zue na Wüschte, zue na Schtadt ohni Inwohna mache! 22,7 Denn ich ha Vuderba gege dich bschtellt, jeda mit sinene Waffe; de solle de üserwählte Zedere umhaue un ins Fiir werfe. 22,8 Do wäre vieli Velka an der Schtadt vorbaizehn un zueänanda sage: Wurum het dr HERR an der große Schtadt so gfeilscht? 22,9 Un ma wird sage: Wel sie de Abkumme des HERRN, ihres Gottes, vulo un andere Götta abätet un nene dent hän.

22,10 Hiile nit iba d Dote un grämt äich nit um nen; hiile aba iba sella, der wo fortzoge isch; denn na(er) wird nimi widakumme un si Vadaland (sini Heimet) nit widasäh. 22,11 Denn des sait dr HERR iba (a) Schallum, d Bue(Suhn) (b) Josias, vum Kenig vu Juda, dr Kenig wird an sinem Vada (Babbe) Josia Schtatt: Sella vu däm Platz fortzoge isch, wird nit wida herkumme, 22,12 sundern mueß schterbe an däm Platz, wohi na(er) gfange gfihrt wore isch, un wird des Land nimi säh.

22,13 Weh däm, der (a) wo si Huus mit Sinde bäut un sini Gmächer mit Unrecht, der wo si Nächschte umsunscht schaffe losst un (b) (c) git nem si Lohn nit 22,14 un denkt: «Wohlan, ich will ma(mir) ä großes Huus bäue un wieti Gmächer» un losst sich Fenschta üsbreche un mit Zedere täfle un rot amole. 22,15 Meinsch dü, dü bisch Kenig, wel dü mit Zedere prangsch? Het di Vada (Babbe) nit au gässä un trunke un hebt (haltet) trozdäm uf Recht un Grechtigkeit, un s goht nem guet? 22,16 Er half däm Elende un Arme zuem Recht, un s goht nem guet. Heißt des nit, mi recht erkenne? sait dr HERR. 22,17 Aba dini Auge un di Herz sin uf nigs anderes üs we uf unrechte Gwinn un druf, unschuldiges Bluet zue vugieße, zue frevle un zue undadrucke.

22,18 Drum sait dr HERR iba Jojakim, däm Bue(Suhn) Josias, d Kenig vu Juda: Ma wird nen nit beklage: "Ach, Brueda! Ach, Schweschta!" Ma wird nen nit beklage: "Ach, Herr! Ach, Edla!" 22,19 Er soll we ä Esel bierdige wäre, fortgschleift un (a) nusgworfe vor de Doorene Jerusalems.

22,20 Gang nuf uf d Libanon un brell un loß di Kumma härä in Baschan un brell vum Abarim her; denn alli dini Liebhaba sin znicht gmacht! 22,21 Ich ha dir's dvor gsait, wo´s noh guet um di gschdande isch; aba dü saisch: "Ich will nit härä." So hesch dü´s di Lebtag doe, daß dü minare Schtimm nit ghorcht hesch. 22,22 Alli dini Schäfa (Hirte) weidete d Schturmwind, un dini Liebhaba meße gfange furt. Jo, etze bisch dü zue Schpott un zschande wore um alli dinere Bosgete wägä. 22,23 De dü etzed uf däm Libanon wohnsch un in Zedere nischtesch, we wirsch dü schtöhne, wenn dir Schmerz un Wehe kumme wäre we einare in Kindsnöte!

22,24 So wohr ich läbt, sait dr HERR: Wenn (a) Konja, d Bue(Suhn) Jojakims, dr Kenig vu Juda, ä Siegelring wär an minare rechte Hand, so wott ich dich doch abriße 22,25 un in de Händ(Pfode) dera ge, de dir nohch rem Läbä vulange un vor däne dü dich firchtesch: in de Händ(Pfode) Nebukadnezars, däm Kenig vu Babel, un d Chaldäa. 22,26 Un ich will dich un dini Muetter, de di gibore het, in ä anderes Land triebä, des nit äicha Vadaland (dini Heimet) isch; dert solle ihr schterbe. 22,27 Aba in des Land, wohi sie vu Herz gern wida kämeh, solle sie nit zruckgo.

22,28 Isch denn Konja ä elende, vuachtete, vuschtoßene Ma, ä Gfäß, des nemads ha will? Ach, we isch scha(er) doch samt sinem Gschlecht vutriebe un in ä unbekanntes Land gworfe! 22,29 O Land, Land, Land, her des HERRN Wort! 22,30 Des sait dr HERR: Schriebe dän Ma uf we eina, der (a) wo ohni Kinda isch, ä Ma, däm si Läbä lang nigs glingt! Denn keina vu sinene Nohchkumme wird des Gliick ha, daß sa(er) uf däm Thron David hockt un in Juda herrscht.

S´23. Kapitel

23,7 Drum lueg, s wird de Ziit kumme, sait dr HERR, daß ma nit me sage wird: "So weh dr HERR läbt, der wo de Israelite üs Ägypteland gfihrt het!", 23,8 sundern: ""So weh dr HERR läbt, der wo de Nohchkumme vum Huus Israel rüsgfihrt un herbrocht het üs däm Land vum Norde un üs alle Lända, wohi er sie vuschtoße het." Un sie solle in ihrem Land huuse.

Wort iba di falsche Prophete

23,16 Des sait dr HERR Zebaoth: Häre nit uf de Wort vu d Prophete, de äich weissage! (a) Sie bschieße äich; denn (b) sie vuzehle äich Gsichta üs ihrem Herz un nit üs däm Muul des HERRN. 23,17 Sie sage däne, de des HERRN Wort vuachte: S wird äich wohlgoh -, un allene, (a) de nohch ihrem vuschtockte Herz wandle, sage sie: S wird kei Unheil iba äich kumme. 23,18 Aba wer het (a) im Rot des HERRN gschtande, daß sa(er) si Wort gsähne un ghärt het? Wer het si Wort vunumme un ghärt ? 23,19 (a) Lueg, s wird ä Wetta des HERRN kumme voll Wuet un ä schreckliches Unwätta uf d Schädel vu d Gottlose nabgoh. 23,20 Un des HERRN Zorn (Wuet) wird nit ablosse, bis er doet un macht(üsrichtet), was er im Sinn (Gmeht) het; zue d letschte Ziit wäre ihr´s klar erkenne.

23,21 Ich ha de Prophete nit gschickt, un doch laufe sie; ich ha nit zue nene gschwätzt, un doch weissage sie. (a) 23,22 Denn wenn sie in minem Rot gschtande hättä, so hättä sie mi Wort minem Volk predigt, um´s vu sinem bese Wandel un vu sinem bese Tata umzkehre.

23,23 Bin ich nur ä Gott, der wo nooch isch, sait dr HERR, un nit au ä Gott, der wo wiet wäg isch? 23,24 Meinsch dü, daß (a) sich öbber (ebber) so heimlich vuschtecke kennt, daß ich nen nit sieh? sait dr HERR. Bin ich s nit, der wo Himmel un Erde erfillt? sait dr HERR.

23,25 Ich här´s wohl, was de Prophete schwätze, de Luug weissage in minem Name un schwätze: Mir het traimt, mir het traimt. 23,26 Wenn welle doch de Prophete ufhäre, de Luug weissage un ihr Herze Trug weissage 23,27 un welle, daß mi Volk mi Name vugisst iba ihri Träume, de eina däm andere vuzehlt, (a) we au ihri Vädare mi Name vugäße hän iba däm Baal? 23,28 Ä Prophet, der wo Traim het, der vuzehle Traim; wer aba mi Wort het, der predige mi Wort recht. We reime sich Schtroh un Weize zsämme? sait dr HERR. 23,29 Isch mi Wort nit we ä Fiir, sait dr HERR, un we ä Hamma, der wo Felse vuschmettert?

23,30 Drum lueg, ich will an de Prophete, sait dr HERR, de mi Wort schtähle eina vum andere. 23,31 Lueg, ich will an de Prophete, sait dr HERR, de ihr eignes Wort fihre un schwätze: "Er het's gsait." 23,32 Lueg, ich will an de Prophete, sait dr HERR, de falschi Traim vuzehle un (a) vufihre mi Volk mit ihrem Luug un losem Gschwätz, obwohl ich sie nit gschickt un nene nigs bifohle ha un sie au däm Volk nigs nütze sin, sait dr HERR.

23,33 Wenn dich des Volk odr ä Prophet odr ä Prieschta froge wird un sait: Was isch de Lascht, de dr HERR etzed akindigt?, sollsch dü zue nene sage: Ihr sin de Lascht, ich will äich wägwerfe, sait dr HERR. (33-40) 2. Kön 9,25; Jes 13,1 23,34 Un wenn ä Prophet odr Prieschta odr de Lit sage wäre: «Des isch de Lascht des HERRN», sella will ich heimsueche un si Huus dzue. 23,35 Vielmeh solle ihr eina mit däm andere schwätze un zueänanda sage: "Was git dr HERR zantwort?" un: "Was sait dr HERR?" 23,36 Aba sage nimi «Last des HERRN»; denn jedäm wird si eignes Wort zuer Lascht wäre, wel ihr so de Wort vum lebändige Gott, des HERRN Zebaoth, unsares Gottes, vudrillt. 23,37 Drum sollt ihr zuem Prophete sage: "Was git dir dr HERR zantwort?" un: "Was sait dr HERR?" 23,38 Wenn ihr aba sage: «Last des HERRN», des sait dr HERR: Wel ihr des Wort Lascht des HERRN nennt, obwohl ich zue äich gschickt ha un äich sage lo ha, ihr sollt nit «Last des HERRN» sage, - 23,39 lueg, so will ich äich ufhebe we ä Lascht un äich samt dr Schtadt, de ich äich un äire Vädere ge ha, vu minem Agsicht wägwerfe 23,40 un will äich (a) ewigi Schand un ewigi Schmach zuefege, de ne vugässä wäre soll.

S´24. Kapitel

Zwei Fiegekratte

24,4 Do isch des HERRN Wort zue mir kumme: 24,5 Des sait dr HERR, dr Gott Israels: We uf di guete Fiege, so will ich luege uf di Wäggfihrte üs Juda, de ich vu däm Platz ha furtzeh losse in des Chaldäaland. 24,6 Ich will sie gnädig asäh un sie wida in des Land bringe un (a) (b) will sie bäue un nit vuderbe, ich will sie pflanze un nit üsriße. 24,7 Un ich will lene ä Herz ge, (a) daß sie mich erkenne solle, daß ich dr HERR bi. Un (b) sie solle mi Volk si, un ich will ihr Gott si; vu ganzem Herze wäre sie sich zue mir umkehre.

24,8 Aba we de schlechte Fiege, de so schlecht sin, daß ma sie nit ässä ka, sait dr HERR, so will ich dhige Zedekia, d Kenig vu Juda, samt sinene Große un alli, de ibrigbliebe sin in Jerusalem un in däm Land un de in Ägypteland huuse. 24,9 Ich will sie zuem Bild des Entsetze, ja zuem Unglück, mache fir alli Kenigrich uf Erde, (a) zuem Schpott un zuem Schprichli, zuem Hohn un zuem Fluech an alle Derfa (Käffa), wohi ich sie vuschtoße wir, 24,10 un will Schwert, Hunga un Pescht unda sie schicke, bis sie ganz vutilgt sin üs däm Land, des ich ne un ihre Vädere ge ha.

S´25. Kapitel

D siebzigjährigi Gfangeschaft bis zuem Undagang Babels

D Zornbecha fir alli Velka

25,30 Un dü sollsch schene alli de Wort weissage un zue nene schwätze: Dr HERR (a) (b) (c) wird brülle üs dr Hechi un si Dunnda härä losse üs sinere heilige Wohnig. Er wird brülle iba sini Flure hi; we eina, der wo de Trotti trammt, wird er si Ruef erschalle losse iba alli Bwohna vu d Erde hi, 25,31 un si Schall wird goh bis an de Ende dr Erde. Dr HERR will mit d Mensche rechte un mit allem Fleisch Gricht hebe; d Schuldige wird er däm Schwert ibage, sait dr HERR.

25,32 Des sait dr HERR Zebaoth: Lueg, s wird ä Ploog kumme vu einem Volk zuem andere, un ä großes Wetta wird sich hebe vu d Ende dr Erde. 25,33 Zue der Ziit wäre de des HERRN Erschlagene liege vu einem End dr Erde bis ans andere End; sie wäre nit beklagt noh ufghobe noh bierdigt wäre, sundern meße uf däm Feld liege un (a) zue Dung wäre. 25,34 Hiile, ihr (a) Schäfa (Hirte), un brellt, wälzt äich in dr Asche, ihr Herre dr Herde; denn de Ziit isch erfillt, daß ihr gschlachtet un vudeilt were un vubreche mehn we ä koschtbares Gfäß. 25,35 Un de Schäfa (Hirte) wäre nit abhaue kenne, un de Herre vu d Herde wäre nit verwitsche kenne. 25,36 Do wäre de Schäfa (Hirte) brelle, un de Herre dr Herde wäre hiile, daß dr HERR ihri Weid (Heet) so vuwüschtet het 25,37 un ihri Auen, de so schen gschtande sin, vunichtet sin vum grimmige Zorn (Wuet) des HERRN. 25,38 Er het si Vuschteck vulo we ä junge (a) Löwe, un ihr Land isch vuheert vu sinem gwaltige Schwert un vu sinem grimmige Zorn (Wuet).

S´26. Kapitel

Jeremias Tempelred, sini Gfangennahme un Frailossig

(vgl. Kap 7)

26,7 Wo aba de Prieschta, Prophete un alles Volk Jeremia ghärt hän , daß sa(er) solchi Wort schwätzt im Huus des HERRN, 26,8 un Jeremia etze alles gsait het, was nem dr HERR bifohle het, allem Volk z sage, packe nen de Prieschta, Prophete un des ganze Volk un sage: Dü mueß schterbe! 26,9 Wurum weissagsch dü im Name des HERRN: «S wird däm Huus go we Silo, un de Schtadt soll so wescht wäre, daß nemads me drin wohnt»? Un des ganze Volk sammlet sich im Huus des HERRN gege Jeremia. 26,10 Wo des de Obere vu Juda ghärt hän , gehn sie üs säm Kenig Huus nuf ins Huus des HERRN un setze sich zuem Gricht vor des näji(naii) Door am Huus des HERRN. 26,11 Un de Prieschta un Prophete sage vor d Obere un allem Volk: Der Ma isch des Todes schuldig; denn (a) er het gweissagt gege de Schtadt, we ihr mit eigene Ohre ghärt hän. 26,12 Aba Jeremia sait zue alle Obere un zue allem Volk: Dr HERR het mi gschickt, daß ich des alles, was ihr ghärt hän, weissage soll gege des Huus un gege de Schtadt. 26,13 So (a) bessere etze äiri Wäg un äichi Tate un ghorche dr Schtimm des HERRN, äires Gottes, dann(dnoh) wird d HERR au greue des Schlechte(Übel), des er gege äich gsait het. 26,14 Lueg, ich bi in äire Händ(Pfode), ihr kennt mit ma(mir) mache, we´s äich recht un guet dünkt. 26,15 Doch sollt ihr wisse: wenn ihr mich umbringt, so (a) (b) den ihr unschuldiges Bluet uf äich lade, uf de Schtadt un ihri Inwohna. Denn gwiß, dr HERR het mi zue äich gschickt, daß ich des alles vor äire Ohre schwätze soll. 26,16 Do sage de Obere un des ganze Volk zue d Prieschta (Pfarra) un Prophete: Der Ma isch des Todes nit schuldig; denn na(er) het zue uns(üs) gschwätzt im Name des HERRN, unsares Gottes. 26,17 Un sin etliche vu d Älteschte vum Land ufgschtande un sage zue däm vusammlete Volk: 26,18 Zuer Ziit Hiskias, däm Kenig vu Juda, war ä Prophet, (a) Micha vu Moreschet; der schwätzt zuem ganze Volk Juda: «Des sait dr HERR Zebaoth: (b) Zion wird we ä Acka pflegt wäre, un (c) Jerusalem wird zue nem Schteihufä wäre un dr Berg vum Tempel zue eina Hechi wilden Gschtrüpps." 26,19 Doch het nen Hiskia, dr Kenig vu Juda, un des ganze Juda deswege nit umbringe lo, vielme firchte sie d HERRN un flehte zue nem. Do (a) reut´s au d HERRN des Schlechte(Übel), des er gege sie gsait het. Mir aba däte großes Unheil iba uns(üs) bringe. 26,20 Do war noh eina, der wo im Name des HERRN gweissagt het, Uria, d Bue(Suhn) Schemajas, vu (a) Kirjat-Jearim. Der weissagt gege de Schtadt un gege des Land ganz we Jeremia. 26,21 Wo aba dr Kenig Jojakim un alli sini Gwaltige un de Obere sini Wort ghärt hän , wott nen d Kenig umbringe losse. Un Uria wird des gwar, firchtet sich un flieht un kummt nohch Ägypte. 26,22 Aba dr Kenig Jojakim schickt Lit nohch Ägypte, Elnatan, d Bue(Suhn) Achbors, un anderi mit nem. 26,23 De holte nen üs Ägypte un bringe nen zuem Kenig Jojakim. Der het nen mit däm Schwert umbringe lo un het si Lyche unda däm niedere Volk bierdige lo.

26,24 Aba mit Jeremia war de Hand Ahikams, d Bue(Suhn) Schafans, so daß ma nen nit däm Volk in d Händ(Pfode) git, des nen umbrocht hätt.

S´27. Kapitel

Jeremias Predigt vum Joch Nebukadnezars

27,12 Un ich sag alli de Wort zue Zedekia, däm Kenig vu Juda, un sag: Beuge äiri Knick unda des Joch vum Kenig vu Babel un sin nem un sinem Volk folgsam, so solle na(ihr) am Läbä bliebe. 27,13 Wurum wen ihr schterbe, dü un di Volk, durch Schwert, Hunga un Pescht, we dr HERR gsait het iba des Volk, des däm Kenig vu Babel nit folgsam si will? 27,14 Drum häre nit uf de Wörta vu d Prophete, de äich sage: "Ihr mehn nit folgsam si meße däm Kenig vu Babel!" Denn (a) sie weissage äich Luug, 27,15 un ich ha sie nit gschickt, sait dr HERR, sundern sie weissage Luug in minem Name, uf daß ich äich vuschtoß un ihr umkummt samt d Prophete, de äich weissage. 27,16 Un zue d Prieschta (Pfarra) un zue däm ganze Volk schwätzt ich un sag: Des sait dr HERR: Horche nit uf de Wort äira Prophete, de äich weissage un schwätze: "Lueg, (a) (b) de Geräte üs däm Huus des HERRN wäre etze bald vu Babel wida herkumme!" Denn sie weissage äich Luug. 27,17 Horche nit uf sie, sundern sin däm Kenig vu Babel folgsam, so wäre ihr am Läbä bliebe. Wurum soll de Schtadt zue na Wüschtenei wäre? 27,18 Sin sie aba Prophete un hän sie des HERRN ä Wort, so len sie d HERRN Zebaoth bitte, daß de Geräte, de ibrigbliebe sin im Huus vum HERRN un im Huus vum Kenig vu Juda un zue Jerusalem, nit au nohch Babel gfihrt wäre. 27,19 Denn des sait dr HERR Zebaoth vu (a) (b) d Säule un vum Meer un vu d Gschtella un vu d Geräte, de noh ibrigbliebe sin in d Schtadt, 27,20 de Nebukadnezar, dr Kenig vu Babel, nit mitgnumme het, wo na(er) Jechonja, d Bue(Suhn) Jojakims, d Kenig vu Juda, vu Jerusalem wägfihrt het nohch Babel samt alle Vornehme in Juda un Jerusalem, - 27,21 des sait dr HERR Zebaoth, dr Gott Israels, vu d Geräte, de ibrigbliebe sin im Huus des HERRN un im Huus vum Kenig vu Juda un zue Jerusalem: 27,22 sie solle nohch Babel gfihrt wäre un dert bliebe bis uf sella Dag, an däm ich nohch ne lueg, sait dr HERR, un (a) ich sie wida zruckbringe loss an dän Platz.

S´28. Kapitel

28,10 Do nimmt d Prophet Hananja des Joch vum Knick vum Prophet Jeremia un vubricht´s. 28,11 Un Hananja sait in Gegewart vum ganze Volk: Des sait dr HERR: Ebeso (a) will ich vubreche des Joch Nebukadnezars, vum Kenig vu Babel, bvor zwei Johr um sin, ums vum Knick alla Velka znähmä. Un d Prophet Jeremia goht si Wäg.

28,12 Aba des HERRN Wort isch gschehe (kumme) zue Jeremia, nohchdäm dr Prophet Hananja des Joch uf däm Knick vum Prophet Jeremia vubroche het: 28,13 Gang hi un sag Hananja: Des sait dr HERR: Dü hesch des hölzerne Joch vubroche, aba dü hesch etze ä isernes Joch an sini Schtell bschtimmt. 28,14 Denn des sait dr HERR Zebaoth, dr Gott Israels: (a) Ä isernes Joch ha ich allene däne Mensche uf s Knick glegt, daß sie (b) folgsam si solle Nebukadnezar, däm Kenig vu Babel, un nem dene, un au de Tiere ha ich nem ge. 28,15 Un dr Prophet Jeremia sait zuem Prophete Hananja: Här doch, Hananja! D HERR het dich nit gschickt; aba dü machsch, daß des Volk sich uf Luug vulosst. 28,16 Drum sait dr HERR: Lueg, ich will dich vum Erdbode nähmä; des Johr sollsch dü schterbe, denn dü hesch sie mit dinem Gschwätz des HERRN abbrocht. 28,17 Un dr Prophet Hananja schtirbt im selbe Johr im siebte Monet.

S´29. Kapitel

Jeremias Bref an de Wäggfihrte in Babel

29,4 Des sait dr HERR Zebaoth, dr Gott Israels, zue d Wäggfihrte, de ich vu Jerusalem nohch Babel ha wägfihre losse: 29,5 Baut Hiisa un wohnt drin; pflanzt Gärte un ässä ihri Fricht; 29,6 nähme äich Wieba un zeugt Buebä(Sühn) un Techta, nähme fir äiri Buebä(Sühn) Wieba, un gän äire Techta Männa (Manne), daß sie Buebä(Sühn) un Techtare uf d Welt bringe; mehre äich dert, daß ihr nit weniger wäre. 29,7 Sueche dr Schtadt Beschtes, dohi ich äich ha wägfihre losse, un den bäte fir sie zuem HERRN; denn wenn's ihr guetgoht, so goht's au äich wohl.

29,8 Denn des sait dr HERR Zebaoth, dr Gott Israels: Len äich durch de Prophete, de bi äich sin, un durch de Wahrsaga nit bschieße, un härt nit uf de Traim, de sie traime! 29,9 Denn sie weissage äich Luug in minem Name. Ich ha sie nit gschickt, sait dr HERR. 29,10 Denn des sait dr HERR: (a) Wenn fir Babel siebzig Johr voll sin, so will ich äich heimsueche un will mi gnädiges Wort an äich erfille, daß ich äich wida an dän Platz bring. 29,11 Denn ich weiß wohl, was ich fir gedanke iba äich ha, sait dr HERR: sin gedanke vum Friide un nit vum Leid, daß ich äich gib des End, sell ihr erwartet.* *Wörtlich: daß ich äich Zuekunft un Hoffnig gib. 29,12 Un ihr den mich aruefe un higo un mich bitte, un ich will uf äich härä. 29,13 (a) (b) (c) Ihr den mich sueche un finde; denn wenn ihr mich vu ganzem Herze sueche den, 29,14 so will ich mich vu äich finde losse, sait dr HERR, un will äiri Gfangeschaft wende un äich sammle üs alle Velka un vu alle Derfa (Käffa), wohi ich äich vuschtoße ha, sait dr HERR, un will äich wida an dän Platz bringe, vu wo ich äich ha wägfihre losse.

29,15 Zwar meinet ihr, dr HERR het äich au in Babel Prophete ufstoh losse. - 29,16 Gwiß, des sait dr HERR iba d Kenig, der wo uf Davids Thron hockt, un iba des ganze Volk, des in dr Schtadt wohnt, iba äiri Breda, de nit mit äich in de Gfangeschaft zoge sin, 29,17 (a) ja, des sait dr HERR Zebaoth: Lueg, ich will Schwert, Hunga un Pescht unda sie schicke un will sie mache we schlechti Fiege, dvor nem ekelt zue ässä, 29,18 un will hinda ne her si mit Schwert, Hunga un Pescht un (a) will sie zuem Bild vum Entsetze mache fir alli Kenigrich uf d Erde, zuem Fluech, zuem Graue, zuem Hohn un zuem Schpott unda alle Velka, wohi ich sie vuschtoße wir, 29,19 wel sie minem Wort nit ghorche, sait dr HERR, der ich mi Knecht, d Prophet, (a) imma wida zue äich gschickt ha; aba ihr wellet nit härä, sait dr HERR. - 29,20 Aba ihr alli, de ihr gfange wäggfihrt sin, de ich vu Jerusalem ha nohch Babel zeh losse, häre des HERRN Wort! 29,21 Des sait dr HERR Zebaoth, dr Gott Israels, gege Ahab, däm Bue(Suhn) Kolajas, un gege Zedekia, d Bue(Suhn) Maasejas, de äich Luug weissage in minem Name: Lueg, ich will sie ge in de Händ(Pfode) Nebukadnezars, däm Kenig vu Babel. Der soll sie totschla losse vor äire Auge, 29,22 so daß ma ihri Name zuem Fluechwort mache wird unda alle Wäggfihrte üs Juda, de in Babel sin, un sage: Dr HERR doe an dir we an Zedekia un Ahab, de dr Kenig vu Babel im Fiir röschte glo het, 29,23 wel sie ä Schandtat in Israel gmacht un Ehebruch triebe hän mit d Wieba ihra Nächschte un in minem Name Luug predige, was ich ne nit bifohle ha. So was weiß ich un beziigs, sait dr HERR.

Jeremia un Schemaja

S´30. Kapitel

Israels Befreiig üs dr Gfangeschaft

30,4 Un des sin de Wort, de dr HERR schwätzt iba Israel un Juda. 30,5 Des sait dr HERR: Mir härä ä Gschrei (Geblär) vu Schrecke; nur Angscht isch do un kei Friide. 30,6 Forsche doch un sähn, ob dert Männa (Manne) Kinda uf d Welt bringe! We kummt´s denn, daß ich sieh, we alli Männa (Manne) ihri Händ(Pfode) an d Hüfte hebe we Wieba in Kindsnöte un alli Angsichta so bleich sin? 30,7 Wehe, s isch (a) (b) ä gwaltige Dag, un sinesglieche isch nit gsi, un s isch ä Ziit dr Angscht fir Jakob; doch soll nem drus ghulfe wäre. 30,8 (a) (b) (c) (d) S soll aba gschähe zue der Ziit, sait dr HERR Zebaoth, daß ich des Joch uf dinem Knick vubreche will un dini Bande vurieße. Sie wäre nimi Fremde dene, 30,9 sundern däm HERRN, ihrem Gott, un ihrem Kenig David, wo ich ne mache will.

30,10 Drum fircht dü di nit, mi Knecht Jakob, sait dr HERR, un entsetz di nit, Israel. Denn lueg, ich will di errette üs ferne Lända un dini Nohchkumme üs däm Land ihra Gfangeschaft, daß Jakob zruckgo soll un in Friide un Sicherheit läbä, un nemads soll nen schrecke. (a) (b) 30,11 Denn ich bi bi dir, sait dr HERR, daß ich dir helf. Denn ich will mit alle Velka ä End mache, unda de ich dich vudeilt ha; aba mit dir will ich nit ä End mache. (a) (b) Ich will di mit Maße ziichtige, doch ungschtroft ka ich dich nit losse.

30,12 Denn des sait dr HERR: Di Schadä isch vuzwiefelt bese, un (a) dini Wunde sin unheilbar. 30,13 Dini Sach fihrt nemads; do isch keina, wo dich vubindet, s ka di nemads heile. 30,14 Alli dini Liebhaba vugässä di, froge nigs nohch da. Ich ha di gschla we ä Feind mit unbarmherziga Ziichtigung um dinere große Schuld un um diner vieli Sinde wägä. 30,15 Was brellsch dü iba di Schadä un iba di vuzwiefelt beses Liede? Habe ich dir doch des a doe um dinere große Schuld un um diner vieli Sinde wägä.

30,16 Doch alli, de dich gfrässä hän, soll gfrässä wäre, un alli, de dich gängschtigt hän, solle alli gfange wäggfihrt wäre; un (a) (b) de di bschtohle hän, soll bschtohle wäre, un alli, de di plindert hän, solle plindert wäre. 30,17 Aba dich will ich (a) (b) wida gsund mache un dini Wunde heile, sait dr HERR, wel ma dich nennt: «D Vuschtoßeni» un: «Zion, nohch der wo nemads frogt».

30,18 Des sait dr HERR: Lueg, ich will des Gschick (Los) vu d Hitte Jakobs wende un mich iba sini Wohnige erbarmen, un de Schtadt soll wida uf ihre Hiigel baut wäre, un de Burg soll schtoh an ihrem rechte Platz. 30,19 Un s soll üs ihr erschalle Lob- un Freudegsang; denn ich will sie vumehre un nit vumindere, ich will sie herrlich mache un nit gringa. 30,20 Ihri Buebä(Sühn) solle si we freher, un ihri Gmeinde soll vor mir fescht grindet schtoh; denn ich will heimsueche alli, de sie agriffä. 30,21 Un (a) ihr Firscht soll üs ihra Middi kumme un ihr Herrscha vu nene üsgoh; un na(er) soll zue mir kumme (nahe), denn wer dürft sunscht si Läbä wage un mir nahe (zue mir kumme)? sait dr HERR. 30,22 Un ihr solle mi Volk si, un ich will äich Gott si. (a)

30,23 Lueg, s wird ä Wetta des HERRN kumme voll Wuet, ä schreckliches Unwätta wird uf d Kopf vu d Gottlose nabgoh. 30,24 Des HERRN grimmige Zorn (Wuet) wird nit ablosse, bis sa(er) doet un macht(üsrichtet), was sa(er) im Sinn (Gmeht) het; zue d letschte Ziit währä ihr´s erkenne.

S´31. Kapitel

D Vuheißig iba ä näji(naii) Abmachig (näjes Abkumme)

31,2 Des sait dr HERR: Des Volk, des däm Schwert vudwischt isch, het Gnade gfunde in d Wüschte; Israel zeht hi zue sinere Rueh. 31,3 Dr HERR isch ma(mir) erschiene vu wietem: Ich ha di je un je leb ka (gliebt), drum ha ich dich zue mir zoge üs luta Güte. 31,4 Wohlan, ich will dich nomol(abamols) baue (bäue), daß dü baut si sollsch, dü Jungfrau Israel; dü sollsch dich wida schmicke, Pauke schla un rüsgoh zuem Tanz. 31,5 Dü sollsch nomol (abamols) Wiberge pflanze an d Berge Samarias; pflanze wird ma sie un ihri Fricht probiere (genieße). 31,6 Denn s wird de Ziit kumme, daß de Wächta uf däm Berg Ephraim ruefä: Jawohl (Wohlauf), len uns(üs) nufzeh nohch Zion zuem HERRN, unsam Gott!

31,7 Denn des sait dr HERR: Jubelt iba Jakob mit Fräid(Freud) un jauchze iba des Haupt unda d Velka. Ruefe lut, rehmt un sage: Dr HERR het sinem Volk ghulfe, däm Rest Israels! 31,8 Lueg, ich will sie üs däm Land vum Norde bringe un (a) (b) will sie sammle vu d Ende dr Erde, au Blindi un Lahmi, Schwangeri un jungi Muettere, daß sie we ä großi Gmeinde wida dona kumme solle. 31,9 Sie wäre blächend (heulend)kumme, aba ich will sie treschte un fihre (leite). Ich will sie zue Wassabäch fihre uf ebenem Wäg, daß sie nit z Fall kumme; denn (a) (b) ich bi Israels Vada (Babbe), un Ephraim isch mi erschtgeborena Bue(Suhn).

31,10 Horche, ihr Velka, des HERRN Wort un vuzehle's wiet uf d Insle un sage: Der wo Israel vudeilt het, der wird's au wida sammle un (a) wird´s hüete (heete) we ä Schäfa (Hirte) sini Herde; 31,11 denn dr HERR wird Jakob erlese un vu dr Hand vum Mächtige errette. 31,12 Sie wäre kumme un uf dr Hechi vum Zion juchze un sich fräie iba de Gabe des HERRN, iba Korn (Getreide), Wi, El un jungi Schof un Rinda, daß ihri Seele si wird (a) we ä wassariche Garte un sie nimi truurig si solle. 31,13 Alsdann wäre de Jumpfere frehlich bim Reige si, di junge Mannschaft un di Alte mitänanda; denn ich will ihr Truuere in Fräid(Freud) vuwandle un sie treschte un sie ufmuntere (erfreue) nohch ihra Betrebnis. 31,14 Un ich will vu d Prieschta s Herz volla Fräid(Freud) mache, un mi Volk soll vu mine Gabe Massig (de Fülle) ha, sait dr HERR.

31,15 Des sait dr HERR: Ma härt Klagegschrei un bittres Hiile in Rama: (a) (b) (c) Rahel hiile iba ihri Kinda un will sich nit treschte losse iba ihri Kinda; denn s isch üs mit tene. 31,16 Aba des sait dr HERR: Loß di Brellä un Hiile un de Träne dina Auge; denn dini Meh wird noh blohnt wäre, sait dr HERR. Sie solle widakumme üs däm Land vum Feind, 31,17 un dini Nohchkumme hän viel Guetes zue erwarte, sait dr HERR, denn dini Buebä(Sühn) solle wida in ihri Heimet kumme.

31,18 Ich ha wohl ghärt , we Ephraim klagt: "Dü hesch mi härt ufzoge, un ich ha mi ufzeh glo we ä junge Schtier, der wo noh nit glernt het z zeh. Bekehr dü mich, so will ich mich bekehre; denn dü, HERR, bisch mi Gott! 31,19 Nohchdäm ich bekehrt war, doe ich Buße, un wo ich zue Isicht kumme bi, schla ich an mi Bruscht. Ich bi zschande wore un schtand schamrot do; denn ich mueß beße de Schand minare jugend." 31,20 Isch nit Ephraim mi teure Bue(Suhn) un mi lebes Kind? Denn (a) sooft ich nem au droh, mueß ich doch a nen denke; drum (b) bricht mir mi Herz, daß ich mich wägäm erbarme mueß, sait dr HERR.

31,21 Richt dir Wägzeiche uf, hock dir Schteimol na un richt di Sinn (Gmeht) uf de Schtroß, uf der dü zoge bisch! Kehr zruck, Jungfrau Israel, kehr zruck zue däne dine Schtädt! 31,22 We lang willsch dü in d Irri go, dü abtrinnige Dochta? Denn dr HERR wird was Näjes(Naies) im Land schaffe: S Wieb wird d Ma umge (umenum si).

31,23 Des sait dr HERR Zebaoth, dr Gott Israels: «Ma wird des Wort wida sage im Land Juda un in sinene Schtädt, wenn ich ihr Gschick (Los) wende wir: Dr HERR segne dich, dü (a) Wohnig dr Grechtigkeit, dü heiliga Berg! 31,24 Au Juda samt all sinene Schtädt solle drin huuse, d Ackerlit un de mit Herdene umherzehn; 31,25 denn ich will de Mede erquicke un de Vuschmachtede satt mache." 31,26 Todribar bi ich ufgwacht un luegt hoch un ha so sanft gschlofe. 31,27 Lueg, s kummt de Ziit, sait dr HERR, daß ich des Huus Israel un des Huus Juda bschtelle will mit Mensch un mit Viecha. 31,28 Un gliechwe ich iba sie gewacht ha, (a) uszrieße un izrieße, z vuderbe un hizmache un z ploge, so will ich iba sie wache, z baue (bäue) un z pflanze, sait dr HERR. 31,29 (a) (b) (c) Zue dselbe Ziit wird ma nimi sage: «D Vädare hän suuri Triebel gässä, un d Kinda sin d Zähn schtumpf wore», 31,30 sundern jeda wird um sinere Schuld wägä schterbe, un wer suuri Triebel gässä het, däm soll sini Zähn schtumpf wäre.

31,31 Lueg, s kummt de Ziit, sait dr HERR, do will ich mit däm Huus Israel un mit däm Huus Juda ä näjes(naii) Abmachig (Abkumme) schleße, 31,32 nit we de (a) Abmachig (des Abkumme) gsi isch, we ich mit ihre Vädere schloß, wo ich sie bi dr Hand nimm, um sie üs Ägypteland z fihre, ä Abmachig (Abkumme), des sie nit ghalte hän, ob ich gwiss ihr Herr war, sait dr HERR; 31,33 sundern des soll de Abmachig (des Abkumme) si, wo ich mit däm Huus Israel schleße will nohch der Ziit, sait dr HERR: (a) (b) Ich will mi Gsetz in ihr Herz ge un in ihr Sinn (Gmeht) schribe, un (c) sie solle mi Volk si, un ich will ihr Gott si. 31,34 Un s wird keina d andere noh ä Brueda d andere lehre un sage: «Erkenn d HERRN», sundern sie soll mich alli erkenne, beidi, klei un groß, sait dr HERR; denn (a) (b) (c) ich will nene ihri Missetate vuge un ihra Sinde nimmi gedenke.

31,35 Des sait dr HERR, der wo de Sunne däm Dag zuem Lecht git un d Mond un de Schterne d Nacht zuem Lecht bschtellt; der des Meer bwegt, daß sini Wellä brause - HERR Zebaoth isch si Name - : 31,36 Wenn jemols de Ordnige vor ma(mir) ins Wanke kämeh, sait dr HERR, so mueßt au des Gschlecht Israels ufhäre, ä Volk z si vor mir ebiglig. (a) (b)

31,37 Des sait dr HERR: Wenn ma d Himmel obe messe kennt un d Grund vu d Erde nab erforsche, dann(dnoh) würd ich au vuwerfe des ganze Gschlecht Israels fir all des, was sie doe hän, sait dr HERR.

31,38 Lueg, s kummt de Ziit, sait dr HERR, daß de Schtadt des HERRN baut wäre wird vum Turm Hananel a bis ans Ecktor; 31,39 un de Meßschnur wird wida gradus go bis an d Hiigel Gareb un sich nohch Goa hi wende. 31,40 Un des ganze Dal dr Lyche un dr Asche un de Häng bis zuem Bach Kidron, bis zue dr Ecke am Roßdoor im Oschte, wird däm HERRN heilig si. Un de Schtadt wird nemols me igrisse un abbroche wäre.

S´32. Kapitel

Dr Ackakauf

32,6 Un Jeremia sait: S isch des HERRN s Wort zue ma(mir) gschähe: 32,7 Lueg, Hanamel, d Bue(Suhn) Schallums, vu dinem Oheims, wird zue dir kumme un sage: (a) (b) Kauf dü mi Acka in Anatot; denn dir kummt´s als Erschte zue, nen izlöse un z kauf. 32,8 Do kummt Hanamel, vu minem Oheims Bue(Suhn), we dr HERR gsait het, zue ma(mir) in d Wachthof un sait zue ma(mir): Kauf doch mi Acka in Anatot, der wo im Land Benjamin lit; denn dir kummt´s zue, nen z erwerbe un izlöse; kauf dü nen! Do ha i(ich) gmerkt, daß ses des HERRN ä Wort war, 32,9 un kauf d Acka vu Hanamel, vu minem Oheims Bue(Suhn), in Anatot, un wieg nem des Geld na, siebzehn Lot Silba. 32,10 Un i(ich) schribt ä Kaufbrief un vusiegelt nen un nimm Ziige dzue un wieg des Geld na uf d Woog (Waage) nohch Recht un Gwohnet. 32,11 Un i(ich) nimmt d vusiegelte Kaufbrief un de offeni Abschrift 32,12 un gib beides Baruch, däm Bue(Suhn) Nerijas, d Bue(Suhn) Machsejas, in Gegenwart Hanamels, vu minem Vetter, un dr Ziige, de unda däm Kaufbrief gschribe gschtande sin, un alli Judäer, de im Wachthof sich ufghalte hän, 32,13 un bifihl Baruch vor ihre Auge: 32,14 Des sait dr HERR Zebaoth, dr Gott Israels: Nimm d Bref, d vusiegelte Kaufbrief samt d offene Abschrift, un leg sie in ä irdenes Gfäß, daß sie lang ganz bliebe. 32,15 Denn des sait dr HERR Zebaoth, dr Gott Israels: Ma wird wida Hiisa, Äckere un Wiberge kaufe in däm Land.

32,16 Un wo i(ich) d Kaufbrief Baruch, däm Bue(Suhn) Nerijas, ge ha, bät i(ich) zuem HERRN un sag: 32,17 Ach, Herr HERR, lueg, dü hesch Himmel un (a) Erde gmacht durch di großi Kraft un durch di üsgschreckte Arm, un (b) (c) s isch kei Ding vor dir unmeglich; 32,18 der dü (a) Gnade zeigsch viele Dusig un de Schuld dr Vädare kumme losch uf d Kopf ihra Kinda, dü große un schtarker Gott - HERR Zebaoth isch di Name -, 32,19 groß an Rot un mächtig an Tat, un dini Auge schtehn offe iba alli Wäg vu d Menschekinda, (a) nem jedäm z ge nohch sinem Wäg un nohch dr Frucht vu sine Tate; 32,20 der dü in Ägypteland hesch Zeiche un Wunda doe bis uf dän Dag an Israel un an d Mensche un hesch dir ä Name gmacht, we´s a hiitige Dag isch, 32,21 un hesch di Volk Israel üs Ägypteland gfihrt durch Zeiche un Wunda, mit mächtiga Hand, mit üsgrecktem Arm un mit großa Angscht, (a) 32,22 un hesch nene des Land ge, we dü ihre Vädere gschwore hesch, daß dü s ne ge willsch, ä Land, drin Milch un Honig fleßt; 32,23 aba wo sie inekume un´s als Hab un Guet nähmä, ghorche sie dinere Schtimm nit, wandlete au nit nohch dinem Gsetz, un allem, was dü nene gebote hesch, daß sie´s doe solle, sie hän´s nit gmacht; drum loßesch dü nene au all des Unheil widafahre: 32,24 Lueg, de Wälle gehn scho bis an d Schtadt, daß sie erobert wäre, un sie mueße wägä Schwert, Hunga un Pescht in d Händ(Pfode) vu d Chaldäa ge wäre, de sie blagere; we dü gsait hesch, so isch's gschähe; dü siehsch´s jo selbat. 32,25 Aba dü, Herr HERR, saisch zue ma(mir): «Kauf dir ä Acka um Geld un nimm Ziige dazue», obwohl doch de Schtadt in de Händ(Pfode) vu d Chaldäa ge wird?

32,26 Un des HERRN Wort isch gschehe (kumme) zue Jeremia: 32,27 Lueg, ich, dr HERR, (a) bi dr Gott allen Fleisches, (b) soll mir ebis unmeglich si? 32,28 Drum des sait dr HERR: Lueg, ich gib de Schtadt in de Händ(Pfode) vu d Chaldäa un in de Hand Nebukadnezars, däm Kenig vu Babel, un na(er) soll sie erobere. 32,29 Un de Chaldäa, de de Schtadt blagere, wäre rikumme un sie in Brand schtecke un vubrenne samt d Hiisa, wo ma (a) uf d Dächa däm Baal Rauchopfa gschpendet un andere Götta Trinkopfa darbrocht het, um mich zue erzirne. 32,30 Denn Israel un Juda hän vu klei uf doe, was ma(mir) mißflallt: ja, d Israelite hän mich erzirnt durch ihra Hände (Pfode) Gschaffenes, sait dr HERR. 32,31 Denn sit de Schtadt baut isch, het sie mich zornig un grimmig gmacht bis uf dän Dag, daß ich sie vu minem Agsicht wägdoe mueß 32,32 wägä all dr Bosgete Israels un Judas, de sie doe hän, um mich zue erzirne. Sie, ihri Kenig, Obere, Prieschta un Prophete un de in Juda un Jerusalem wohne(husse), 32,33 hän ma(mir) (a) d Buckel un nit des Agsicht(Visasch) zuegkert, un obwohl ich sie imma lehre glo hän, wen sie nit härä nohch sich bessere. 32,34 Dozue hän sie ihri greuliche Götze in des Huus bschtimmt, des nohch minem Name gnennt isch, daß sie´s unrein mache, (a) 32,35 un hän (a) (b) (c) de Höchi vum Baal baut im Dal Ben-Hinnom, um ihri Buebä(Sühn) un Techtare fir d Moloch durchs Fiir go zue losse, was ich nene nit bifohle ha, un s isch ma(mir) nee in d Sinn (Gmeht) kumme, daß sie dän Greuel doe solle, um Juda in Sinde z bringe.

32,36 Etze aba, des sait dr HERR, dr Gott Israels, vu der Schtadt, vu der ihr sage, daß sie durch Schwert, Hunga un Pescht in de Händ(Pfode) vum Kenig vu Babel ge wird: 32,37 Lueg, ich will sie (a) sammle üs alle Lända, wohi ich sie vuschtoße in minem Zorn, Wuet un großem Unmuet, un will sie wida an dän Platz bringe, daß sie sicha huuse solle. 32,38 Sie solle mi Volk si, un ich will ihr Gott si. (a) 32,39 Un ich will nene (a) einalei Sinn (Gmeht) un einalei Wandel ge, daß sie mich firchte ihr Läbä lang, uf daß ses ne guet goht un ihre Kinda nohch ne. 32,40 Un ich will (a) ä ewigi Abmachig (ewiges Abkumme) mit tene schleße, daß ich nit ablosse will, ne Guetes z doe, un will ne Angscht vor mir ins Herz ge, daß sie nit vu ma wieche. 32,41 S (a) soll mi Fräid(Freud) si, ne Guetes z doe, un (b) ich will sie in däm Land ipflanze, ganz gwiß, vu ganzem Herze un vu ganza Seele.

32,42 Denn des sait dr HERR: Gliechwe ich iba des Volk all des große Unheil ha kumme losse, so will ich au alles Guete iba sie kumme losse, des ich nene zuegsait ha. 32,43 Un s soll Äckere kauft wäre in däm Land, vum däm ihr sage: «Ä Wüschte isch's ohni Mensche un Viecha; s isch in dr Chaldäa Händ(Pfode) ge." 32,44 Ma wird Äckere um Geld kaufe un vubrefe, vusiegle un Ziige dzue nähmä im Land Benjamin un um Jerusalem her un in d Schtädt Judas, in d Schtädt uf däm Gebirge, in d Schtädt vum Hiigelland un in d Schtädt vum Südland; denn (a) (b) ich will ihr Gschick (Los) wende, sait dr HERR.

S´33. Kapitel

33,10 Des sait dr HERR: An däm Platz, vum däm ihr sage: (a) «Er isch wescht, ohni Mensche un Vieh», in d Schtädt Judas un uf d Gasse Jerusalems, de so vuweschtet sin, daß nemads me drin isch, nit Mensche noh Viecha, 33,11 wird ma trozdäm wida härä (a) d Jubel dr Fräid(Freud) un Wunne, de Schtimm vum Bräutigam un dr Braut un de Schtimm dera, de do sage: (b) (c) «Danket däm HERRN Zebaoth; denn na(er) isch fründlig, un sini Güte währet ebiglig», wenn sie Dankopfa bringe zuem Huus des HERRN. Denn ich will des Gschick (Los) vum Land wende, daß ses wärde, we´s im Afang war, sait dr HERR.

33,12 Des sait dr HERR Zebaoth: An däm Platz, der wo so wescht isch, daß nit Mensche noh Viecha drin sin, un in alle ihre Schtädt wäre trozdäm wida Auen si fir de Schäfa (Hirte), de do Herde wiede. 33,13 In d (a) Schtädt uf däm Berg un in d Schtädt vum Hiigelland un in d Schtädt vum Südland, im Land Benjamin un um Jerusalem her un in d Schtädt Judas soll trozdäm wida de Herdene zehlt üs- un izehe, sait dr HERR. 33,14 (a) (b) Lueg, s kummt de Ziit, sait dr HERR, daß ich des gnädige Wort erfille will, des ich zuem Huus Israel un zuem Huus Juda gsait ha. 33,15 In däne Däg un zue sella Ziit will ich däm David ä Grechte Schproß ufgoh losse; sella soll Recht un Grechtigkeit schaffe im Land. 33,16 Zue dselbe Ziit soll Juda ghulfe wäre un Jerusalem (a) sicha huuse, un ma wird´s nenne «Dr HERR unsari Grechtigkeit».

33,17 Denn des sait dr HERR: S soll David nemols fehle an einem, der wo (a) (b) (c) uf däm Thron vum Huus Israel hockt. 33,18 Un d levitische Prieschta (Pfarra) soll's nemols fehlen an einem, der wo jede Dag vor minem Agsicht Brandopfa darbringt un Schpeiseopfa in Rauch ufgoh losst un Opfa schlachtet. (a) (b)

33,19 Un des HERRN Wort isch gschehe (kumme) zue Jeremia: 33,20 (a) (b) Des sait dr HERR: Wenn mi Abmachig (Abkumme) mit Dag un Nacht ufghert hät, daß nimi Dag un Nacht sin zue ihra Ziit, 33,21 so wird au mi Abmachig (Abkumme) ufhäre mit minem Knecht David, daß sa(er) kei Bue(Suhn) me het zuem Kenig uf sinem Thron, un mit d Levite, d (a) (b) Prieschta (Pfarra), minem Dena. 33,22 We ma (a) vum Himmel s Heer nit zehle noh d Sand am Meer messe ka, so will ich mehre des Gschlecht David, vu minem Knecht, un d Levite, de ma(mir) dene.

33,23 Un des HERRN Wort isch gschehe (kumme) zue Jeremia: 33,24 Hesch dü nit gmerkt, was de Lit schwätze: «De beide Gschlechta, de dr HERR üserwählt het, het da(er) vuworfe», un sie vuachte mi Volk un losse´s nimi ä Volk si in ihre Auge. 33,25 Des sait dr HERR: Wenn ich jemols mi Abmachig (Abkumme) nit halte wott mit Dag un Nacht nohch d Ordnige vum Himmel un dr Erde, 33,26 so wott ich au vuwerfe des Gschlecht Jakobs un David, vu minem Knecht, daß ich nimi üs ihrem Gschlecht Herrscha nihm iba de Nohchkumme Abrahams, Isaaks un Jakobs. Denn ich will ihr Gschick (Los) wende un mich iba sie erbarme.

S´34. Kapitel

Zedekia vor d Entscheidig

34,4 Här doch uf des HERRN Wort, Zedekia, dü Kenig vu Juda! So sait´s dr HERR iba dich: Dü sollsch nit durchs Schwert schterbe, 34,5 sundern dü sollsch im Friide schterbe. Un we dini Vädere, de frehere Kenig, de vor dir gsi sin, so wird ma au dir zue Ehre (a) ä Brand aziinde un dich (b) beklage: «Ach, Herr!"; denn ich ha´s gsait, sait dr HERR.

34,6 Un dr Prophet Jeremia het alli de Wörta zue Zedekia gsait, däm Kenig vu Juda, in Jerusalem, 34,7 wo des Heer vum Kenig vu Babel scho Jerusalem un alli Schtädt Judas belagert het, de ibrigbliebe ware, nämlich Lachisch un Aseka; denn de ware noh ibrigbliebe vu d feschte Schtädt Judas.

D Wortbruch an d fraiglossene Sklave

34,17 Drum sait dr HERR: Ihr ghorchte ma(mir) nit un ruefe keini Frailossig üs, jeda fir si Brueda un si Nächschte, - lueg, so ruef ich, sait dr HERR, iba äich ä Frailossig üs fir´s Schwert, fir d Pescht, fir Hunga un will äich zuem Bild vum Entsetze mache fir alli Kenigrich uf Erde. 34,18 Un ich will de Lit, de mi Abmachig (Abkumme) ibaträte un de Wort vu d Abmachig (vum Abkumme) nit hebe, wo sie vor ma(mir) gschlosse hän, so zuerichte we des Kalb, des sie in zwei Schtickli deilt hän un zwische däm Schtickli sie durchgange sin, 34,19 nämlich de Obere vu Juda un vu Jerusalem, d Kämmera, d Prieschta un des ganze Volk vum Land, alli, de zwische d Schtickli vum Kalb durchgange sin. 34,20 Un ich will sie in de Hand ihra Feinde (Gegna) ge un dera, de nene nohch rem Läbä trachte (vulange), un (a) ihri Lychnam solle d Vegel unda däm Himmel un de Tierli uf däm Feld zuem Fraß wäre. 34,21 Au Zedekia, d Kenig vu Juda, un sini Obere will ich in de Händ(Pfode) ihra Feinde (Gegna) ge un dera, de nene nohch rem Läbä trachte (vulange), un in de Hand vum Heer vum Kenig vu Babel, (a) des etze vu äich abzoge isch. 34,22 Denn lueg, ich will nene bifehle, sait dr HERR, un will sie wida vor de Schtadt bringe. (a) Sie solle sie belagere un erobere un mit Fiir vubrenne. Un ich will de Schtädt Judas vuwüschte, daß nemads me drin huuse soll.

S´35. Kapitel

35,12 Do isch des HERRN Wort zue Jeremia kumme: 35,13 Des sait d HERR Zebaoth, dr Gott Israels: Gang hi un sag zue d Männa (Manne) vu Juda un zue d Lit(Bürga) vu Jerusalem: Welle ihr äich denn nit bessere un minem Wort folge? sait dr HERR. 35,14 De Wort Jonadabs, däm Bue(Suhn) Rechabs, der wo sinene Nohchkumme bifohle het, daß sie kei Wi trinke solle, wäre ghalte, un sie trinke kei Wi bis uf dän Dag; denn sie folge ihrem Vada (Babbe) Gebot. Ich aba ha äich (a) imma wida predige losse, doch ghorche ihr mir nit. 35,15 Ich ha au imma wida alli mi Knecht, d Prophete, zue äich gschickt un sage losse: Kehrt um, jeda vu sinem bese Wäg, un bessert äich Dene un gehn nit andere Götta nohch, sellene z dene, so sollt ihr in däm Land bliebe, des ich äich un äire Vädere ge ha. Aba (a) ihr wellet äiri Ohre nit zue mir kehre un mir nit folge. 35,16 Ja, de Nohchkumme Jonadabs, vum Bue(Suhn) Rechabs, hän ihrem Vada (Babbe) Gebot ghalte, des sa(er) ne bifohle het. Aba des Volk ghärt mir nit!

35,17 Drum sait d HERR, dr Gott Zebaoth, dr Gott Israels: Lueg, ich will iba Juda un iba alli Birga Jerusalems kumme losse all des Unheil, des ich gege sie gsait ha, (a) wel ich zue nene schwätzt un sie nit härä wen, wel ich reft un sie mir nit antworte wen. 35,18 Aba zue d Rechabitern sait Jeremia: Des sait dr HERR Zebaoth, dr Gott Israels: Wel ihr däm Gebot äires Vada (Babbe) Jonadab ghorcht hän un alli sini Gebote ghalte un alles doe, was sa(er) äich bifohle het, 35,19 drum sait dr HERR Zebaoth, dr Gott Israels: S soll däm Jonadab, däm Bue(Suhn) Rechabs, nemols a nem Manne fehle, der wo vor mir schtoht.

S´36. Kapitel

D Schriftrolle Baruchs

36,4 Do reft Jeremia (a) (b) Baruch, d Bue(Suhn) Nerijas. Un Baruch schribt uf ä Schriftrolle alli Wörta des HERRN, de na(er) zue Jeremia gsait het, we Jeremia sie nem gsait het. 36,5 Un Jeremia bifehlt Baruch un sait: Mir isch's vuwehrt, ich ka nit in des HERRN Huus go. 36,6 Dü aba gang hi un lies de Schriftrolle, uf de dü des HERRN Wort, we ich sie dir gsait ha, gschribe hesch, däm Volk vor im Huus des HERRN am Faschtedag, un dü sollsch sie au läse vor d Ohre alla Judäer, de üs ihre Schtädt herkumme sin. 36,7 Vielliecht wäre sie sich mit Bäte vor rem HERRN demuetige un umkehre, jeda vu sinem bese Wäg; denn dr Zorn un d Wuet isch groß, wo dr HERR däm Volk adroht het. 36,8 Un Baruch, d Bue(Suhn) Nerijas, doet alles, we nem dr Prophet Jeremia bifohle het, daß sa(er) des Wort des HERRN üs dr Schriftrolle vorgläse het im Huus des HERRN.

36,9 S isch gschehe (bassiert) im fünfte Johr Jojakims, däm Bue(Suhn) Josias, vum Kenig vu Juda, im ninte Monet, daß ma ä Faschte üsgruefe het vor rem HERRN fir alles Volk zue Jerusalem un fir alles Volk, des üs d Schtädt Judas nohch Jerusalem kumme isch. 36,10 Un Baruch het üs dr Schriftrolle de Wörta Jeremias vorgläse im Huus des HERRN, in d Halle Gemarjas, däm Bue(Suhn) (a) Schafans, vum Schriba, im obere Vorhof bi däm näji(naii) Door am Huus des HERRN, vor rem ganze Volk. 36,11 Wo etze Michaja, d Bue(Suhn) Gemarjas, d Bue(Suhn) Schafans, alli Wörta vum HERRN ghärt het üs dr Schriftrolle, 36,12 goht da(er) nab in des Kenigs Huus in de Kanzlei. Un lueg, dert hocke alli Obere: Elischama, d Schriba, Delaja, d Bue(Suhn) Schemajas, (a) Elnatan, d Bue(Suhn) Achbors, Gemarja, d Bue(Suhn) Schafans, un Zedekia, d Bue(Suhn) Hananjas, samt alle andere Obere. 36,13 Un Michaja vuzehlt tene alli Wörta, de na(er) ghärt het, wo Baruch üs d Schriftrolle vor d Ohre vum Volks vorgläse het.

36,14 Do schickte alli Obere Jehudi, d Bue(Suhn) Netanjas, d Bue(Suhn) Schelemjas, d Bue(Suhn) Kuschis, zue Baruch un len nem sage: Nimm de Schriftrolle, üs der dü däm Volk vorgläse hesch, mit dir un kumm! Un Baruch, d Bue(Suhn) Nerijas, nimmt de Schriftrolle mit sich un kummt zue nene. 36,15 Un sie sage zue nem: Hock di na un lies, daß ma(mir)'s härä! Un Baruch het vor ihre Ohre gläse. 36,16 Un wo sie alli de Wörta ghärt hän , vuschrecke sie undaänanda un sage zue Baruch: Mir meße alli de Wörta däm Kenig sage (mitteile). 36,17 Un sie froge d Baruch: Sag uns(üs), we hesch dü alli de Wörta ufgschribe? 36,18 Baruch sait zue nene: Jeremia het ma(mir) alli de Wörta vorgsait, un ich schribt sie mit Tinte uf de Schriftrolle. 36,19 Do sage de Obere zue Baruch: Gang hi un vuschteck di mit Jeremia, daß nemads weiss, wo ihr sin! 36,20 Selli aba gehn inä zuem Kenig in d Vorhof un len de Schriftrolle vuwahre in d Halle Elischamas, däm Schriba, un sage (teilte) däm Kenig alli de Wörta mit. 36,21 Do schickt dr Kenig d Jehudi, de Schriftrolle z hole. Der nimmt sie üs d Halle Elischamas, vum Schriba. Un Jehudi liest däm Kenig vor un alle Obere, de bi däm Kenig gschtande sin. 36,22 D Kenig aba hockt im Wintahuus vor rem Kohlebecke; denn s war im ninte Monet. 36,23 Wenn aba Jehudi dräi odr vier Schpalte gläse het, schnitt da(er) sie ab mit nem Schribmessa un wirft sie ins Fiir, des im Kohlebecke war, bis de Schriftrolle ganz vubrennt war im Fiir. 36,24 Un nemads vuschreckt un (a) vuriß sini Kleida, nit d Kenig noh sini Große, de doch alli de Wörta ghärt hän. 36,25 Un obwohl Elnatan, Delaja un Gemarja d Kenig bitte, na(er) sott (meg) de Schriftrolle nit vubrenne, het da(er) nit uf sie ghärt. 36,26 Dozue bifehlt d Kenig Jerachmeel, däm Königssuhn, un Seraja, däm Bue(Suhn) Asrïls, un Schelemja, däm Bue(Suhn) Abdeels, sie solle Baruch, d Schriba, un Jeremia, d Prophete, packe. Aba dr HERR het sie vuborge. 36,27 Nohchdäm d Kenig de Schriftrolle vubrennt het, uf de Baruch de Wörta gschribe het, we Jeremia sie nem gsait het, s isch gschehe (kumme) des HERRN Wort zue Jeremia: 36,28 Nimm dir ä näji(naii) Schriftrolle un schrib uf sie alli vorige Wörta, de uf d erschte Schriftrolle gschtande sin, de Jojakim, d Kenig vu Juda, vubrennt het. 36,29 Iba Jojakim aba, däm Kenig vu Juda, sollsch dü sage: So saits dr HERR: Dü hesch de Schriftrolle vubrennt un gsait: Wurum hesch dü druf gschribe, daß (a) d Kenig vu Babel kumme un des Land vuderbe wird, so daß (b) (c) nit Mensche noh Viecha me drin si wäre? 36,30 Drum sait dr HERR iba Jojakim, däm Kenig vu Juda: (a) S soll keina vu Sinene uf däm Thron David hocke, un (b) si Lyche soll higworfe do liege, am Dag in d Hitzi un Nachts im Froscht. 36,31 Un ich will nen un sini Nohchkumme un sini Große heimsueche um ihra Schuld wägä, un ich will iba sie un iba de Birga Jerusalems un iba de in Juda kumme losse all des Unheil, des ich zue nene gsait ha, un sie ghorche doch nit. 36,32 Do nimmt Jeremia ä anderi Schriftrolle un git sie Baruch, däm Bue(Suhn) Nerijas, däm Schriba. Sella schribt druf, so we´s nem Jeremia vorgsait het, alli Wörta, de uf d Schriftrolle gschtande hän, de Jojakim, d Kenig vu Juda, im Fiir het vubrenne losse; un s wäre zue nene noh vieli ähnlichi Wörta dzuegmacht.

S´37. Kapitel

Jeremia warnt d Kenig Zedekia

37,6 Un des HERRN Wort isch gschehe (kumme) zuem Prophete Jeremia: 37,7 Des sait d HERR, dr Gott Israels: Sage däm Kenig vu Juda, der wo äich zue ma(mir) gschickt het, mich z bfroge: Lueg, des Heer vum Pharao, des äich zue Hilfe üsgzoge isch, wird wida heim nohch Ägypte zeh, 37,8 un de Chaldäa wäre widakumme un (a) de Schtadt belagere un sie erobere un mit Fiir vubrenne. 37,9 Drum sait dr HERR: Betrege äich nit dmit, daß ihr denkt: «D Chaldäa wäre vu uns(üs) abzehe." Sie wäre nit abzehe. 37,10 Un wenn ihr au des ganze Heer vu d Chaldäa schlen, de gege äich kämpfe, un s bliebe vu nene nur etlichi Vuwundeti ibrig, so wird doch jeda in sinem Zelt ufschtoh un de Schtadt mit Fiir vubrenne.

Jeremia wird gefangengesetzt

Zedekia bfrogt heimlich d Prophet

S´38. Kapitel

Jeremia in dr Zischterne

38,7 Wo aba (a) Ebed-Melech, dr Mohr, ä Kämmera in des Kenig Huus, ghärt het, daß ma Jeremia in de Zischterne gworfe het, un dr Kenig grad im Benjamintor hockt, 38,8 do goht Ebed-Melech üsä vum Kenig Huus un schwätzt mit däm Kenig un sait: 38,9 Mi Herr un Kenig, de Männa (Manne) handle schlecht an däm Prophet Jeremia, daß sie nen in de Zischterne gworfe hän; dert mueß sa(er) vor Hunga schterbe; denn s isch kei Brot me in d Schtadt. 38,10 Do bifihlt dr Kenig Ebed-Melech, däm Mohr: Nimm vu do dräi Männa (Manne) mit dir un zeh d Prophet Jeremia üs dr Zischterne, bvor ra(er) schtirbt. 38,11 Un Ebed-Melech nimmt de Männa (Manne) mit sich un goht in des Kenig Huus in de Kleidakammare un nimmt dert zerrisseni, alti Lumpe un het sie a nem Seil nab zue Jeremia in de Zischterne glo. 38,12 Un Ebed-Melech, dr Mohr, sait zue Jeremia: Leg de vurissene, alte Lumpe unda dini Achsele um des Seil; un Jeremia doet´s. 38,13 Un sie zehn Jeremia uffe üs dr Zischterne an d Schtrick. Un so bliebt Jeremia im Wachthof.

Letztes Gspräch zwische Zedekia un Jeremia

38,24 Un Zedekia sait zue Jeremia: Sieh zue, daß nemads de Wort erfahrt, so wirsch dü nit schterbe. 38,25 Un wenn's de Obere härä solle, daß i(ich) mit dir gschwätzt ha, un zue dir kumme un schwätze: «Sag a, was hesch dü mit däm Kenig gschwätzt; vubirg´s uns(üs) nit, so wen ma(mir) di nit umbringe. Was het dr Kenig mit dir gschwätzt?", 38,26 so sag: I(Ich) ha d Kenig gfrogt, daß sa(er) mi nit wida in Jonatans Huus fihre losse soll, i(ich) mueßt sunscht dert schterbe. 38,27 Do kumme alli Obere zue Jeremia un froge nen, un na(er) git zantwort ne, we nem dr Kenig bifohle het. Do len sie vu nem, wel sie nigs erfahre kenne. 38,28 Un Jeremia (a) (b) bliebt im Wachthof bis uf dän Dag, do Jerusalem ignumme wird.

S´39. Kapitel

39,11 Aba Nebukadnezar, dr Kenig vu Babel, het Nebusaradan, däm Obaschte dr Lybwache, Bifehl ge wägä Jeremia un gsait: 39,12 Nimm nen un loß nen dir bifohle si un doe nem kei Leid, sundern (a) we er's vu dir begehrt, so mach's mit nem. 39,13 Do schickte hi Nebusaradan, d Oberschte dr Lybwache, un Nebuschasban, dr Oberkämmerer, Nergal-Sarezer, dr Obahofmeischta, un alli Obaschte vum Kenig vu Babel 39,14 un (a) len Jeremia üs däm Wachthof hole un ibagen nen (b) Gedalja, däm Bue(Suhn) Ahikams, d Bue(Suhn) Schafans, daß sa(er) nen Heim go losst. Un so bliebt da(er) unda däm Volk.

39,15 S war au des HERRN ä Wort gschähe zue Jeremia, wo na(er) noh im Wachthof lit: 39,16 Gang hi un sag Ebed-Melech, däm Mohr: Des sait dr HERR Zebaoth, dr Gott Israels: Lueg, ich will mi Wort kumme losse iba de Schtadt zuem Unheil un nit zuem Heil, un dü sollsch´s säh zue d selbe Ziit. 39,17 Aba dich will ich rette zue d selbe Ziit, sait dr HERR, un dü sollsch d Lit nit üsgliefert wäre, vor däne dü dich firchtesch. 39,18 Denn ich will dich vutwische losse, daß dü nit durchs Schwert fallsch, sundern dü sollsch di Läbä we ä Beute dvubringe, wel dü mir vutrautt hesch, sait dr HERR.

S´40. Kapitel

Jeremia bliebe im Land. Gedaljas Schtatthaltaschaft

40,7 Wo etze de Hauptlit, de noh im Land vuschtrait ware, samt ihre Lit erfahre hän, daß dr Kenig vu Babel (a) Gedalja, d Bue(Suhn) Ahikams, iba des Land bschtimmt het un iba de Männa (Manne), Wieba un Kinda un iba de Gringe im Land, de nit nohch Babel wäggfihrt ware, 40,8 kumme sie zue Gedalja nohch Mizpa, nämlich Jismael, d Bue(Suhn) Netanjas, Johanan un Jonatan, de Buebä(Sühn) Kareachs, un Seraja, d Bue(Suhn) Tanhumets, un de Buebä(Sühn) Efais vu Netofa un Jaasanja, d Bue(Suhn) vumä Maachatiters, samt ihre Lit. 40,9 Un Gedalja, d Bue(Suhn) Ahikams, d Bue(Suhn) Schafans, schwor rene un ihre Lit ä Eid un sait: Firchte äich nit, d Chaldäer ghorsam z si; bliebe im Land un sin däm Kenig vu Babel undatan, so wird's äich wohlgoh. 40,10 Lueg, i(ich) blieb do in Mizpa un ha de Vuantwortig vor d Chaldäer, de zue uns(üs) kumme; ihr aba sollt Wi un Fiege un El ernte un in äiri Tepf doe un sollt in äire Schtädt huuse, de ihr wida in Hab un Guet gnumme hän. 40,11 Un wo de Judäer, de im Land Moab un Ammon un in Edom un in alle Lända ware, ghärt hän, daß dr Kenig vu Babel ä Rest in Juda ibrigglo un iba sie Gedalja bschtimmt het, d Bue(Suhn) Ahikams, vum Bue(Suhn) Schafans, 40,12 do kumme au sie alli zruck üs alle Derfa (Käffa), wohi sie vuschtrait ware, in des Land Juda zue Gedalja nohch Mizpa un erntete sehr (söll) viel Wi un Summafricht. 40,13 Aba Johanan, d Bue(Suhn) Kareachs, un alli Hauptlit, de im Land vuschtrait gsi ware, kumme zue Gedalja nohch Mizpa 40,14 un sage zue nem: Weisch dü au, daß Baalis, dr Kenig vu d Ammonita, Jismael, d Bue(Suhn) Netanjas, gschickt het, daß sa(er) dich erschlage soll? Des wott tene aba Gedalja, d Bue(Suhn) Ahikams, nit glaube. 40,15 Do sait Johanan, d Bue(Suhn) Kareachs, zue Gedalja heimlich in Mizpa: I(Ich) will higo un Jismael, d Bue(Suhn) Netanjas, erschla, daß ses nemads härä soll. Wurum soll la(er) dich erschla, so daß alli Judäer, de bi dir vusammelt sin, vudeilt wäre un, de noh üs Juda ibrigbliebe sin, umkumme? 40,16 Aba Gedalja, d Bue(Suhn) Ahikams, sait zue Johanan, däm Bue(Suhn) Kareachs: Dü sollsch des nit doe; s isch nit wohr, was dü vu Jismael saisch.

S´41. Kapitel

Gedaljas Ermordig durch Jismael

(vgl. 2. Kön 25,25)

41,11 Wo aba Johanan, d Bue(Suhn) Kareachs, un alli Hauptlit vum Heer, de bi nem ware, vu all däm Bese erfahre hän, des Jismael, d Bue(Suhn) Netanjas, gmacht het, 40,8.13-16 41,12 nähmä sie zue sich alli Männa (Manne) un zeht hi, um mit Jismael, däm Bue(Suhn) Netanjas, z kämpfe, un trefe nen an däm (a) große Wassa bi Gibeon. 41,13 Wo etze alles Volk, des bi Jismael war, d Johanan, d Bue(Suhn) Kareachs, sieht samt alle Hauptlit vum Heer, de bi nem ware, do wird s froh. 41,14 Un des ganze Volk, des Jismael vu Mizpa wäggfihrt het, drillt sich um un goht zue Johanan, däm Bue(Suhn) Kareachs, iba. 41,15 Aba Jismael, d Bue(Suhn) Netanjas, entkummt mit acht Männa (Manne) däm Johanan un zeht zue d Ammonita. 41,16 Un Johanan, d Bue(Suhn) Kareachs, samt alle Hauptlit vum Heer, de bi nem ware, nimmt des ibrigbliebene Volk zue sich, des Jismael, dr Bue(Suhn) Netanjas, üs Mizpa wäggfihrt het, nohchdäm ma(er) Gedalja, d Bue(Suhn) Ahikams, erschlage het, nämlich de Kregslit, de Wieba un Kinda un Hoflit, de na(er) vu Gibeon zruckbrocht het. 41,17 Un sie zehn hi un kehre ii in d Herberge (a) Kimhams bi Bethlehem, um vu dert (b) nohch Ägypte z zeh 41,18 üs Angscht vor d Chaldäer. Denn sie firchte sich vor rene, wel Jismael, d Bue(Suhn) Netanjas, Gedalja, d Bue(Suhn) Ahikams, erschlage het, wo dr Kenig vu Babel iba des Land bschtimmt het.

S´42. Kapitel

Jeremia warnt vor d Üswanderig nohch Ägypte

42,7 Un nohch zehn Däg gschieht des HERRN Wort zue Jeremia. 42,8 Do reft da(er) Johanan, d Bue(Suhn) Kareachs, un alli Hauptlit vum Heer, de bi nem ware, un alles Volk, klei un groß, 42,9 un sait zue nene: Des sait dr HERR, dr Gott Israels, zue däm ihr mi gschickt hän, daß i(ich) äicha Gebet vor nen bringe soll: 42,10 Werde ihr in däm Land bliebe, so will ich äich (a) baue (bäue) un nit iriße; ich will äich pflanze un nit üsriße; denn s het mi greut des Unheil, des ich äich adoe ha. 42,11 Ihr sollt äich nit firchte vor rem Kenig vu Babel, vor däm ihr äich firchtet, sait dr HERR; ihr sollt äich vor rem nit firchte, denn ich will bi äich si, daß ich äich hilf un vu sinere Hand errett. 42,12 Ich will äich Barmherzigkeit erwiese un mich iba äich erbarme un äich wida uf äiri Äckere bringe. 42,13 (a) Werde ihr aba sage: «Mir wen nit in däm Land bleibe» un so dr Schtimm des HERRN, äires Gottes, nit folge 42,14 un den ihr sage: «Nei, ma(mir) wen nohch Ägypte zeh, daß ma(mir) nit Kreg sähn noh d Schall vu d Trumpete (Päpere) härä noh Hunga noh Brot liede meße; dert wen ma(mir) bleibe» - 42,15 etze, so häre des HERRN s Wort, ihr Ibrigbliebene vu Juda! So sait´s dr HERR Zebaoth, dr Gott Israels: Werde ihr äicha Gsicht(Visasch) nohch Ägypteland richte, um derthi zue zeh um dert z huuse, 42,16 so soll äich des Schwert, vor däm ihr äich firchte, in Ägypteland treffe, un d Hunga, vor däm ihr äich sorge, soll imma hinda äich her si in Ägypte, un ihr sollt dert schterbe. 42,17 Denn sie sin, wer sie welle: Wer si Gsicht(Visasch) nohch Ägypte richtet, um derthi z zeh um dert z huuse, der soll schterbe durch Schwert, Hunga un Pescht, un s soll keina ibrigbleibe noh däm Unheil vertwitsche, des ich iba sie kumme losse will.

42,18 Denn des sait dr HERR Zebaoth, dr Gott Israels: Gliechwe mi Zorn un Wuet iba de Inwohna Jerusalems üsgschittet wird, so soll er au iba äich üsgschittet wäre, wenn ihr nohch Ägypte zeht; un (a) ihr sollt zuem Fluech, zueme Bild vum Entsetze, zue na Vuwinschig un zue na Schande wäre un den Platz nimi säh. 42,19 Des isch des Wort des HERRN an äich, de ihr ibrigbliebe sin vu Juda, daß ihr nit nohch Ägypte zehn. Drum wißet da, daß ich äich hiit gwarnt ha; 42,20 denn ihr selbscha hän äicha Läbä in Gfahr brocht, wel ihr mi gschickt hän zuem HERRN, äirem Gott, un gsait hän: Bät zuem HERRN, unsam Gott, fir uns(üs), un alles, was dr HERR, unsa Gott, sage wird, doe uns(üs) kund, so wen ma(mir) dnohch doe. 42,21 Des ha i(ich) äich hiit wisse losse; aba ihr wen dr Schtimm des HERRN, äires Gottes, nit folge noh alles, was sa(er) äich durch mich bifohle het. 42,22 So sollt ihr denn wisse, daß ihr durch Schwert, Hunga un Pescht schterbe mehn an däm Platz, wohi ihr z zeh denkt, um dert z huuse.

S´43. Kapitel

Jeremia wird nohch Ägypte vuschleppt

S´44. Kapitel

Jeremia warnt vor d ernaite Vuehrig vu d Himmelskenigin

44,7 Etze, des sait d HERR, dr Gott Zebaoth, dr Gott Israels: Wurum den ihr äich selba ä so großes Unheil a, daß bi äich üsgrottet wäre üs Juda Mann un Wieb, Kind un Säugling un nigs vu äich ibrigbliebt, (a) 44,8 un erzirne mich so durch äira Hände(Pfode) Werk un opfart andere Götta in Ägypteland, wohi ihr zoge sin, um dert z huuse, uf daß ihr üsgrottet un zuem Fluech un zue d Schmach unda alle Mensch uf Erde wäre? 44,9 Hän ihr vugässä (a) de Sinde äira Vädare, de Sinde vu d Kenig vu Juda, de Sinde ihra Wieba, dzue äiri eigene Sinde un de Sinde äira Wieba, de sie doe hän im Land Juda un uf d Gassene Jerusalems? 44,10 Sie hän sich bis uf dän Dag nit demetigt, firchte sich au nit un wandle nit in minem Gsetz un in d Rechtsordnige, de ich äich un äire Vädere ge ha.

44,11 Drum sait d HERR Zebaoth, dr Gott Israels: Lueg, (a) ich will mi Gsicht gege äich richte zuem Unheil, un ganz Juda soll üsgrottet wäre. 44,12 Un ich will wägraffe, de ibrigbliebe sin vu Juda, de ihr Gsicht(Visasch) nohch Ägypteland grichtet hän, um derthi z zeh um dert z huuse; s soll ä End mit tene alle wäre in Ägypteland. Durchs Schwert solle sie flalle, un durch Hunga solle sie umkumme, klei un groß; sie solle durch Schwert un Hunga schterbe un solle zue na Vuwünschig, zuem Entsetze, zuem Fluech un zue na Schmach wäre. (a) 44,13 Ich will au de Inwohna in Ägypteland mit Schwert, Hunga un Pescht heimsueche, gliechwe ich´s an Jerusalem doe ha, 44,14 so daß vu däne, de ibrigbliebe sin vu Juda un de dona kumme sin nohch Ägypteland, um do z huuse, keina vudlauft un vutwische soll. Sie solle nimi ins Land Juda zruckgo, wohi sie gerne wiedakumme un wohne(husse) däte, sundern s soll keina dohi zruckkumme üßa ä baar Vudwischti.

44,15 Do antwortete däm Jeremia alli Männa (Manne), de sehr (söll) wohl wißte, daß ihri Wieba andere Götta opfate, un alli Wieba, de däbischtehn, ä großi Schar Lit, samt allem Volk, des in Ägypteland un in (a) Patros gwohnt het, un sage: 44,16 Des Wort, des dü im Name des HERRN uns(üs) saisch, wen ma(mir) nit folge, 44,17 sundern ma(mir) wen all de Wort hebe, de üs unsam eigene Muul (Gosch) kumme sin, un wen d (a) Himmelskenigin opfare un ihr Trinkopfa darbringe, we mir un unsari Vädare, unsari Kenig un Obere doe hän in d Schtädt Judas un uf d Gassene Jerusalems. Do (b) hän ma(mir) au Brot gnoe, un s goht uns(üs) guet, un ma(mir) sähn kei Ungliick. 44,18 Siet d Ziit aba, do ma´s undalo hän, d Himmelskenigin z opfare un Trinkopfa darzbringe, hän ma(mir) an allem Mangel glitte un sin durch Schwert un Hunga umkumme. 44,19 Un wenn mir Wieba d Himmelskenigin opfare un Trinkopfa darbringe, des (a) doe ma(mir) jo nit ohni d Wille unsera Männa (Manne), wenn ma(mir) ihr Weihe bache, um ä Bild vu ihr z mache, un ihr Trinkopfa darbringe.

44,20 Do sait Jeremia zuem ganze Volk, d Männa (Manne) un Wieba un alle Lit, de nem so gantwortet hän: 44,21 Nei, dr HERR het denkt an des Opfa, des ihr in d Schtädt Judas un uf d Gasse Jerusalems triebe hän samt äire Vädere, Kenige, Obere un alles Volk vum Land, un na(er) het's zue Herze gnumme, 44,22 daß sa(er) nimi liede ka äire bese Wandel un de Greuel, de ihr doe hän; doher isch au äicha Land zue na Wüschte, zuem Entsetze un zuem Fluech wore, daß nemads drin wohnt, so we´s hiit isch. 44,23 Wel ihr d Himmelskenigin gopfart hän un gege d HERRN sindigtet un d Schtimm des HERRN nit ghorchtet un in sinem Gsetz, sinene Rechte un Mahnige nit gwandelt sin, drum isch äich des Unheil widafahre, so we´s hiit isch. 44,24 Un Jeremia sait zue allem Volk un zue alle Wieba: Horche des HERRN Wort, ihr alli üs Juda, de in Ägypteland sin! 44,25 Des sait d HERR Zebaoth, dr Gott Israels: Ihr un äiri Wieba hän mit äirem Muul (Gosch) gsait un mit äire Händ(Pfode) gmacht, was ihr sage: «Mir wen unsari Glübde hebe, de ma(mir) d Himmelskenigin globt hän, daß ma(mir) ihr opfare un Trinkopfa darbringe." Wohlan, erfille doch äiri Glübde un hebe (halte) äiri Glübde! 44,26 So häre etze des HERRN Wort, ihr alli üs Juda, de ihr in Ägypteland wohnt: Lueg, ich schwör bi minem große Name, sait dr HERR, daß mi Name nimi gnennt wäre soll durch irgendeines Mensche Muul (Gosch) üs Juda in ganz Ägypteland, der wo do sait: «So wohr Gott dr HERR läbt!" 44,27 Lueg, (a) ich will iba sie wache zuem Unheil un nit zuem Heil, daß, wer üs Juda in Ägypteland isch, durch Schwert un Hunga umkumme soll, bis ses ä End mit tene het. 44,28 De aba däm Schwert vutwitsche, wäre üs Ägypteland ins Land Juda zruckkumme we ä gringes Hüfli. So wäre dann(dnoh) alli, de ibrigbliebe sin vu Juda un de nohch Ägypteland zoge ware, dert z huuse, erkenne, wäm si Wort wohr wore isch, vu minem odr ihrem. 44,29 Un des isch des Zeiche, sait dr HERR: Ich will äich an däm Platz heimsueche, dmit ihr wißt, daß mi Wort wohr wäre soll iba äich zuem Unheil. 44,30 Des sait dr HERR: Lueg, ich will d Pharao Hofra, d Kenig vu Ägypte, ibage in de Händ(Pfode) vu sine Feinde (Gegna) un dera, de nem nohch rem Läbä trachte, (a) gliechwe ich Zedekia, d Kenig vu Juda, ibage ha in de Hand Nebukadnezars, däm Kenig vu Babel, sinem Feind, der wo nem nohch rem Läbä trachtet het.

S´45. Kapitel

S´46. Kapitel

GRICHTSWÖRTA GEGE FREMDI VELKA

(vu Kapitel 46 - 51)

Weissagig gege Ägypte

46,2 Gegä Ägypte. Gegä des Heer vum (a) Pharao Necho, däm Kenig vu Ägypte, wo lagrert isch am Euphratschtrom bi Karkemisch un des Nebukadnezar, dr Kenig vu Babel, gschla het im vierte Johr Jojakims, vum Bue(Suhn) Josias, däm Kenig vu Juda:

46,3 Rischt Rundschild un Langschild un zeht in d Händel (Schtritt)! 46,4 Schpanne Ross a un len Ritta ufsitze, setze d Helm uf un schärfe de Schpieße un ziehe Panza a! 46,5 We kummt's aba, daß ich sieht, daß sie vuzagt sin un d Flucht ergriffe un ihri Helde erschlage sin? Sie abhaue un wende sich nimi zruck. (a) Angscht um un um! sait dr HERR. 46,6 Dr Schnelle ka nit vudwitsche noh dr Schtarke vutwitsche. Im Norde am Euphratschtrom sin sie gfalle un nagschtreckt.

46,7 Wer isch's, dr hochschtieg we d Nil, un si Wassa wälzt sich doher we großi Bäch? 46,8 Ägypte schtiegt nuf we d Nil, un si Wassa wälzt sich doher we großi Bäch, un s sait: «Ich will nufzeh, des Land zuedecke un de Schtädt vuderbe samt däne, de drin huuse." 46,9 Wohlan, setze äich uf de Rössa, renne mit d Kärre, losse de Helde üszehe, de vu Kusch un üs Put, de des Schild fihre, un de Schütze üs Lud! 46,10 Denn des isch dr (a) Dag Gottes, des HERRN Zebaoth, ä Dag dr Vugeltig, daß (b) sa(er) sich an sinene Feinde (Gegna) räche, wenn des Schwert frässä un vu ihrem Bluet voll un bsoffe wäre wird. Denn sie meße Gott, däm HERRN Zebaoth, ä Schlachtopfa wäre im Land vum Norde am Euphratschtrom.

46,11 Gang nuf nohch Gilead un hol Balsam, Jungfrau, Dochta Ägypte! Aba (a) s isch umsunscht, daß dü viel Heilmittel bruuche doesch; dü wirsch doch nit heil. 46,12 Dini Schande isch unda d Mensche erscholle, vu dinem Hiile isch des Land voll; denn ä Held flegt iba d andere un s liege beidi mitänanda dnieda.

46,13 Des isch des Wort des HERRN, des sa(er) zuem Prophete Jeremia schwätzt, wo Nebukadnezar, dr Kenig vu Babel, herzoge isch, um Ägypteland z schla: 46,14 Vukindigt's in Ägypte un sages a in Migdol, sages a in Memfis un Tachpanhes un sage: Setz di zue Wehr! Denn des Schwert wird frässä, was um di her isch. 46,15 We goht's zue, daß dini Gwaltige uf d Bode flege un kenne nit schtandhalte? Dr HERR het sie so flege lo (gschtirzt). 46,16 Na(Er) macht, daß ihra viel flege, daß eina mit däm andere doliegt. Do schwätze sie: Wohlauf, len uns(üs) wida zue unsam Volk zeh, in unsa Vadaland (unsari Heimet) vor rem mörderische Schwert! 46,17 Sage (Nenne) d Name vum Pharao, vum Kenig vu Ägypte: «Prahlhans, der wo de Ziit vubasst het». 46,18 So wohr ich läbt, sait d Kenig, dr HERR Zebaoth heißt: er wird dherziehe so hoch, we d Berg Tabor unda d Bergen isch un we dr Karmel am Meer isch.

46,19 Mach dir Fluchtgepäck, dü Iwohnerin, Dochta Ägypte; denn Memfis wird wescht un vubrennt wäre, daß nemads drin huuse wird. 46,20 Ägypte isch we ä scheni jungi Chueh; aba s kummt vu Norde dr Schlächta (Metzga). 46,21 Au de drin um Sold dene, sin we gmäschteti Kälba; aba sie meße sich trozdäm wende un mitänanda abhaue un wäre nit schtandhalte; denn dr Dag vu ihrem Unheil wird iba sie kumme, de Ziit ihra Heimsuechig.

46,22 Ma härt sie herzehe we ä zischendi Schlange; ja, sie kumme mit Heeresmacht un bringe Äxt iba sie we de Holzmacha. 46,23 De wäre ihr Wald umhauen, sait dr HERR, denn sie sin nit z zehle; ihra sin me als Heigumba, de nemads zehle ka. 46,24 De Dochta Ägypte wird zschande; denn sie isch däm Volk üs däm Norde in d Händ(Pfode) ge.

46,25 Dr HERR Zebaoth, dr Gott Israels, sait: Lueg, ich will heimsueche d Amon zue No un d Pharao un Ägypte samt sinene Götta un Kenige, ja, d Pharao mit allene, de sich uf nen vulo, 46,26 daß ich sie gib in de Händ(Pfode) dera, de nene nohch rem Läbä vulange, un in de Händ(Pfode) Nebukadnezars, däm Kenig vu Babel, un sine Große. Aba (a) dnohch soll des Land bewohnt wäre we vor alters her, sait dr HERR.

46,27 Aba dü, (a) mi Knecht Jakob, fircht dich nit, un dü, Israel, vuzag nit! Denn lueg, ich will dir helfe üs ferne Lända un dini Nohchkumme üs däm Land ihra Gfangeschaft, daß Jakob zruckkumme soll un in Friide si un ohni Sorge, un nemads soll nen ufschrecke. 46,28 Drum fircht di nit, dü, Jakob, mi Knecht, sait dr HERR, denn ich bi bi dir! Mit alle Velka, unda de ich dich vuschtoße ha, will ich ä End mache; aba mit dir will ich kei End mache. (a) (b) Ziichtige will ich dich mit Maße, doch ungschtroft ka ich dich nit losse.

S´47. Kapitel

S´48. Kapitel

Weissagig gege Moab

(vgl. Jes 15; 16; Hes 25,8-11; Am 2,1-3; Zef 2,8-11)

48,7 Wel dü dich uf dini Bauwerke vulossesch un uf dini Schätz, sollsch dü au erobert wäre, un (a) (b) (c) Kemosch mueß gfange wägzeh samt sinene Prieschta (Pfarra) un Firschte. 48,8 Denn dr Vuwüschta wird iba alli Schtädt kumme, daß nit ei Schtadt vutwitsche wird. S solle de Däla vuwüschtet un de Ebenen vuheert wäre; denn dr HERR het's gsait. 48,9 Gän Moab Fligel, denn s wird dvu meße, als flegt´s, un sini Schtädt wäre wescht do liege, daß nemads drin huuse wird.

48,10 Vufluecht isch, wer des HERRN Werk lescheer doet; vufluecht isch, wer si Schwert ufhaltet, daß ses nit Bluet vugießt!

48,11 Moab isch vu klei a ungschtert gsi un (a) uf sinene Hefe schtill gläge un isch ne üs nem Faß ins andare gschittet wore un isch ne in d Gfangeschaft zoge; drum isch si Gschmack nem bliebe un si Gruch nit vuändert wore. 48,12 Drum lueg, sait dr HERR, s kummt de Ziit, daß ich ne Küfa schicke will, de sie üsschitte solle un ihri Fässa üsleere un ihri Kreg zerschmettere. 48,13 Un Moab soll iba däm Kemosch zschande wäre, gliechwe des Huus Israel iba Bethel zschande wore isch, woruf sie sich vuloße.

48,14 We kennt ihr sage: Mir sin Helde un rechti Kregslit? 48,15 Moab wird vuweschtet, un sini Schtädt wäre erschtiege, un sini beschti Mannschaft mueß nab zue d Schlachtbank, sait dr Kenig, wela heißt dr HERR Zebaoth. 48,16 Denn d Undagang Moabs wird bald kumme, un si Ungliick eilt her(ra).

48,17 Hän doch Mitleid mit tene, alli, de ihr um sie her wohne un ihr Name kennt, un sage: «We isch des schtarke Zepter un d herrliche Bengel(Schtäckä) so vubroche!" 48,18 Herab vu d Herrlichkeit, dü Dochta Dibon, un hock di in d Schtaub! Denn dr Vuwüschta Moabs wird zue dir nufkumme un dini Bollwerke himache. 48,19 Kumm an d Schtroß un lueg, dü Iwohnerin vu Aroër! Frog, de wo abhaue un vutwitsche, un sage: «Was isch bassiert?" 48,20 Ach, Moab isch vuwüschtet un vusaut(vuherrt)! Hiile un schreie; sag's am Arnon, daß Moab vunichtet isch! 48,21 D Schtrof isch iba des ebene Land ergange, nämlich iba Holon, Jahaz, Mefaat, 48,22 Dibon, Nebo, Bet-Diblatajim, 48,23 Kirjatajim, Bet-Gamul, Bet-Meon, 48,24 Kerijot, Bozra un iba alli Schtädt im Land Moab, sie sin wiet odr nooch. 48,25 S Horn Moabs isch abgschla, un si Arm isch vubroche, sait dr HERR.

48,26 Macht´s bsoffe; denn s het sich gege d HERRN erhobe! Schpucke mueß Moab, uf daß ses au zuem Gspött wird. 48,27 Odr isch Israel dir nit ä Gspött gsi, als hät ma´s unda d Diebe gfunde? Sooft dü vu nem schwätzesch, hesch dü´s vuschpottet. 48,28 O ihr Iwohna vu Moab, vulen de Schtädt un wohnt in d Felse un den we Duebe, de do nischte in d Löcha!

48,29 Ma het imma gschwätzt vum schtolze Moab, daß ses arg (sölli) stolz isch, schtolz, hochmuetig, trotzig un ibamuetig. 48,30 Aba dr HERR sait: Ich kenn si Ibamuet wohl un si beses Gschwätz; Beses hän sie doe. 48,31 Drum mueß ich iba Moab hiile un iba ganz Moab brelle un iba de Lit vu Kir-Heres klage. 48,32 Mehr we iba Jaser mueß ich iba dich hiile, dü Wischtock Sibma; denn dini Ranke lange iba s Meer un kumme bis nohch Jaser. D Vuwüschta isch iba dini Ernte un Herbschte (Wilese) hergfalle. 48,33 Fräid(Freud) un Wunne sin wäggnumme üs däm Fruchtland un däm Land Moab. Däm Wi in d Kufen mach ich ä End, dr Keltera wird nimi keltere, dr Winzer wird nimi si Led singe. 48,34 Des Gschrei (Geblär) vu Heschbon wird ghärt bis Elale, bis nohch Jahaz, vu Zoar a bis nohch Horonajim, bis Eglat-Schelischija; denn au de Wassa Nimrims solle vusiege. 48,35 Un ich will, sait dr HERR, in Moab dmit ä End mache, daß sie uf d Höchi opfare un ihre Götta Opfa darbringe.

48,36 Drum klagt mi Herz iba Moab we Flöteklage, un iba de Lit in Kir-Heres klagt mi Herz we Flötenklage; denn (a) des Guet, des sie gsammlet, isch zuegrunde gange. 48,37 Alli Kepfe wäre (a) kahl si un alli Bärt abgschore, alli Händ(Pfode) wund gritzt, un jeda wird d Sack azege. 48,38 Uf alle Dächa un Gasse, iba all in Moab wird ma klage; denn ich ha Moab vubroche we ä Gfäß, des nemads ha will, sait dr HERR. 48,39 O we isch´s zerschla, we hiile sie! We hän sie schimpflich d Rucke gwandt! Moab isch zuem Schpott un zuem Bild vum Schrecke wore allene, de ringsum huuse. 48,40 Denn des sait dr HERR: Lueg, (a) er flegt dher we ä Adla un breitet sini Fligel üs iba Moab. 48,41 D Schtädt sin erobert, un de Feschtige sin ignumme, un des Herz vu d Helden in Moab wird an däm Dag si we des Herz vu einem Wieb in Kindsnöte. 48,42 Denn Moab mueß vutilgt wäre, daß ses kei Volk me isch, wel´s sich gege d HERRN erobe het. 48,43 (a) Angscht, Gruebe un Schlinge iba di, dü Volk vu Moab! sait dr HERR. 48,44 Wer d Angscht vudwitscht, der wird in d Gruebe flege, un wer üs d Gruebe ruskummt, der wird in d Schlinge gfange wäre; denn ich will iba Moab kumme losse des Johr vu sinere Heimsuechig, sait dr HERR. 48,45 Erschepft sueche de Vudwischte Zueflucht im Schatte vu Heschbon; aba (a) s wird ä Fiir üs Heschbon un ä Flamme üs däm Huus Sihon üsgoh, weli de Schläfe Moabs vuzehre wird un d Scheitel vu d kregerische Lit.

48,46 Mai dir, Moab! Vulore isch des Volk vum Kemosch; denn ma het dini Buebä(Sühn) un Techtare gnumme un gfange wäggfihrt. 48,47 Aba in d letschte Ziit will ich des Gschick (Los) Moabs wende, sait dr HERR. Des isch gsait vu d Schtrof iba Moab.

S´49. Kapitel

Weissagig gege Ammon

(vgl. Hes 25,2-7; Am 1,13-15; Zef 2,8-11)

49,12 Denn des sait dr HERR: Lueg, de´s nit vudent hän, d Kelch z trinke, meße trinke, un dü solltscht ungschtroft bliebe? Dü sollsch nit ungschtroft bliebe, sundern dü muesch au trinke. (a) (b) 49,13 Denn ich ha bi mir selba gschwore, sait dr HERR, daß Bozra zuem Entsetze, zue na Schmach, zue na Wüschte un zuem Fluech wäre soll un alli sini Schtädt zue na ewige Wüschte.

49,14 Ich ha ä Kunde vunumme des HERRN, ä Laufbursch(Bote) isch unda d Velka gschickt: Sammle äich un kumme her gege Edom; mache äich uf zuem Kampf! 49,15 Denn lueg, ich will dich gring mache unda d Velka un vuachtet unda d Mensche. 49,16 Daß di andere dich firchte, het dich vufihrt, un di Herz isch hochmütig, wel dü in Felseklifte wohnsch un hohi Berg innehesch. Wenn dü au di Nest so hoch machsch we d Adla, trozdäm will ich dich vu dert nundaschtiirze, sait dr HERR. 49,17 Eso soll Edom wescht wäre, daß alli, de vorbäigehn, sich entsetze un scheltte iba alli sini Plooge. 49,18 Glichwe Sodom un Gomorra samt ihre Nochbere kappüt gange sin, sait dr HERR, so soll au dert nemads huuse noh ä Mensch drin huuse. (a) (b) 49,19 (a) Lueg, er kummt uffe we ä Löwe üs däm Dickicht vum Jordan in d Aue; denn ich will sie schnell drus wägtriebe un sella, der wo üsgwählt isch, driba setze. Denn wer isch mir glich, wer will mich meischtere, un wer isch d Schäfa (Hirte), der wo ma(mir) widaschtoh ka?

49,20 So häre etze d Rotschluß des HERRN, wo er iba Edom gfaßt het, un sini denke, des er iba de Inwohna vu Teman het. Was gilt's? Wird ma sie nit fortschleipfe mit d gringschte ihra Schof, wäre ihretwege nit ihri Aue vuöde? 49,21 Vum Krache ihres Schturzes wackelt(erbebt) d Bode, un ihr Gschrei (Geblär) wird ma am Schilfmeer härä. 49,22 Lueg, (a) er fliegt uffe we ä Adla un breitet sini Fligel üs iba Bozra. Zue der Ziit wird des Herz vu d Helde in Edom si we des Herz vu nem Wieb in Kindsnöte.

Weissagig gege Damaskus

(vgl. Jes 17,1-3; Am 1,3-5)

Weissagige gege arabischi Schtämm

49,30 Fliehe, hebt äich schnell dvu, vukriecht äich def, ihr Inwohna vu Hazor! sait dr HERR; denn Nebukadnezar, dr Kenig vu Babel, het ebis im Sinn (Gmeht) gege äich un plant ebis gege äich. 49,31 Wohlauf, ziehn uffe gege ä Volk, des ruhig un sicha wohnt! sait dr HERR; sie hän keini Direne noh Riegel un huuse ällei. 49,32 Ihri Kamele solle graubt un d Lit ihr Vieh gnumme wäre, un in alli Winde will ich de vustraije, de (a) des Hoor rundrum abschere, un vu allene Site her will ich ihr Ungliick iba sie kumme losse, sait dr HERR; 49,33 daß Hazor ä Wohnig vu d Schakale un ä ewigi Wüschte wäre soll, so daß nemads dert wohnt un kei Mensch drin haust. (a)

Weissagig gege Elam

S´50. Kapitel

Weissagig vum Undagang Babels un vu d Erlesig Israels

(vgl. Jes 13; 14)

50,4 In däne Däg un zue d selbe Ziit, sait dr HERR, (a) wäre kumme de Lit vu Israel samt d Lit vu Juda un blechend umherziehe un d HERRN, ihren Gott, sueche. 50,5 Sie wäre froge nohch rem Wäg nohch Zion un sich derthi kehre: «Kummte ma(mir) wen uns(üs) däm HERRN zuewende (a) zue nem ewige Bunde, der wo nimmi vugässä wäre soll!" 50,6 Denn mi Volk isch we (a) ä vulorni Herde. Ihri Schäfa (Hirte) hän sie vufihrt un uf d Berge in d Irri go losse, daß sie iba Berg un Hiigel go meßte un ihr Ruehplatz vugäße. 50,7 S hän sie alli gfräße, de sie atrofe hän, un ihri Feinde (Gegna) sage: Mir den nit unrecht! Denn sie hän sich vusindigt an däm HERRN, d rechte Weid (Heet), un an däm HERRN, der wo ihra Vädare Hoffnig war.

50,8 Fliehe üs Babel un zeht üs d Chaldäa Land un macht's we de Böck vor d Herde! 50,9 Denn lueg, ich will Velka in große Scharen ufwecke un üs däm Land vum Norde gege Babel herfihre; de solle sich gege de Schtadt riischte un sie au inähme. Ihri Pfiel sin we de vumä guete Krega, der wo nit mit lärä Händ(Pfode) zruckkehrt. 50,10 Un des Chaldäerland soll ä Raub wäre; alli, de´s beraube, solle satt wäre, sait dr HERR. 50,11 Wenn ihr äich au freut un rehmt, daß ihr mi Erbdeil plündert hän, un gumbe we de Kälba im Grase un wiehere we de schtarke Ross, 50,12 so wird äiri Muetter doch argr (söll) zueschande, de äich gibore het, zuem Schpott wäre. Lueg, unda d Mensche soll sie di gringschte si, wescht, dürr un wescht. 50,13 Denn vor rem Zorn (Wuet) des HERRN wird sie unbwohnt un ganz wescht bliebe, so daß (a) alli, de an Babel vorbaizehn, sich entsetze wäre un scheltte iba alli ihri Plooge. 50,14 Schtellt äich ringsum gege Babel uf, all ihr Bogeschitze; schießt nohch ihre, schpart nit an Pfiel; denn sie het gege d HERRN gsindigt. 50,15 Erhebet des Kregsgschrei ringsum. Sie het sich ergebe, ihri Pfiela sin gfalle, ihri Muurene sin abbroche; denn so vugilt dr HERR. (a) Ebt Vugeltig an Babel, den ihre, we sie doe het. 50,16 Rottet üs vu Babel d Säma un d Schnitta in dr Ernte! Vor däm mörderische Schwert wird sich jeda zue sinem Volk wende un in si Land abhaue.

50,17 Israel war ä vuschtraiti Herde, de de Löwe vuschiicht hän. Zerst fraß sie dr Kenig vu Assyrie, dnohch nagte ihri Knoche ab Nebukadnezar, d Kenig vu Babel. 50,18 Drum sait dr HERR Zebaoth, dr Gott Israels: Lueg, ich will heimsueche d Kenig vu Babel un si Land, (a) gliechwe ich d Kenig vu Assyrie heimgsuecht ha. 50,19 Israel aba will ich wida heim zue vu sinere Wohnig bringe, daß sie uf däm Karmel un in Baschan wiede un sich satt ässä solle uf däm Berg Ephraim un Gilead. 50,20 Zue d selbe Ziit un in däne Däg wird ma de Missetat Israels sueche, sait dr HERR, aba s wird keini do si, un de Sinde Judas, aba s wird keini gfunde wäre; denn (a) ich will sie vuge däne, de ich ibrigbliebe loss.

50,21 Zieh rah gege des Land Meratajim; zeh rah gege de Inwohna vu Pekod*; vutilg sie un vollzehe d Bann an ihre Nohchkumme, sait dr HERR, un doe alles, was ich dir bifohle ha! *Meratajim bediitet «Doppeltrotz», Pekod «Heimsuechig»; gemeint isch Babel. 50,22 S isch ä Kregsgschrei im Land un große Kumma. 50,23 We isch dr (a) Hamma vu d ganze Welt vubroche un zerschla! We isch Babel zuem Bild vum Entsetze wore unda alle Velka! 50,24 Ich ha dir Fallene gschtellt, Babel, un dü hesch di drin gfange, bvor dü dich vuluegsch; dü bisch troffe un packt, denn dü hesch d HERRN herusgefordert. 50,25 Dr HERR het si Zeughuus ufdoe un de Waffene vu sinem Zorn (Wuet) vorgholt; denn Gott, dr HERR Zebaoth, het ebis uszrichte im Chaldäa Land. 50,26 Kummt her gege des Land vu alle Ende, effnet sini Kornhiisa, werfe alles uf ä Hufä un vollziehn d Bann a nem, daß nigs ibrigbliebt! 50,27 Tötet alli sini Schtier, fihrt sie nab zue d Schlachtbank! Mai(Weh) däne, denn ihr Dag isch kumme, de Ziit ihra Heimsuechig! 50,28 Ma härt ä Gschrei (Geblär) vu d Flüchtige un dera, de gflohe sin üs däm Land Babel, daß sie vuzehle zue Zion de Vugeltig des HERRN, unsares Gottes, de Vugeltig fir si Tempel.

50,29 Rufet vieli gege Babel, blagret´s ringsum, all ihr Bogeschütze, un len keina dvukumme! (a) Vugelte Babel, we´s vudent het; we´s doe het, so den nem wida! Denn s het schtolz gfeilscht gege d HERRN, däm Heilige Israels. 50,30 Drum soll sini jungi Mannschaft falle uf sinene Gasse, un alli sini Kregslit soll umkumme an däm Dag, sait dr HERR. 50,31 Lueg, dü Schtolza, ich will an dich, sait Gott, dr HERR Zebaoth; denn di Dag isch kumme, de Ziit dinere Heimsuechig. 50,32 Do soll d Schtolze schtirze un falle, daß nen nemads ufrichtet. Ich will an sini Schtädt Fiir lege; des soll alles, was ringsumher isch, vuzehre(frässä).

50,33 Des sait dr HERR Zebaoth: Lueg, de Lit vu Israel samt d Lit vu Juda meße Gwalt un Unrecht liede; alli, de sie gfange wäggfihrt hän, hebe sie fescht un wen sie nit loslo. 50,34 Aba ihr Erlesa isch schtark, der heißt HERR Zebaoth; der wird ihri Sach so nüsfihre, daß sa(er) des Land erbebt un de Inwohna vu Babel erzittere losst.

50,35 Des Schwert soll kumme, sait dr HERR, iba de Chaldäa un iba de Inwohna vu Babel un iba ihri Firschte un iba ihri Weise! 50,36 Des Schwert soll kumme iba ihri Wahrsaga, daß sie zue Narre wäre; des Schwert soll kumme iba ihri Schtarke, daß sie vuzage! 50,37 Des Schwert soll kumme iba ihri Ross un Kärre un iba alles fremde Volk, des drin isch, daß sie (a) zue Wieba wäre! Des Schwert soll kumme iba ihri Schätz, daß sie plündert wäre! 50,38 Dürri soll kumme iba ihri Wassa, daß sie vusiege! Denn s isch ä Götzeland, un an ihre schreckliche Götze sin sie toll wore. 50,39 Drum solle Wüschtetiere un wildi Hund drin huuse un de Schtrauße, un s soll ne me bwohnt wäre un nemads drin hausen fir un fir. 50,40 Gliechwie Gott Sodom un Gomorra samt ihre Nochbere kappüt gmacht het, sait dr HERR, soll nemads drin huuse nohch ä Mensch drin huuse. (a) (b)

50,41 Lueg, s kummt ä Volk (a) vu Norde her; vieli Velka un vieli Kenig wäre vum End dr Erde sich ufmache. 50,42 De hän Boge un Schpeer; sie sin bes un unbarmherzig; ihr Gschrei (Geblär) isch we des Bräuse vum Meer; sie rite uf Ross, parrat als Kregslit gege dich, dü Dochta Babel. (a) 50,43 Wenn dr Kenig vu Babel de Kunde vu nene härä wird, so wäre nem de Händ(Pfode) nabsinke; nem wird so angscht un bang wäre we einem Wieb in Kindsnöten.

50,44 Lueg, er kummt uffe we ä Löwe üs däm Dickicht vum Jordan in d Aue; denn ich will sie schnell drus wägtriebe un sella, der wo üsgwählt isch, driba nasetzä. Denn wer isch mir glich, wer will mich meischtere, un wer isch d Schäfa (Hirte), der wo mir widaschtoh ka?

50,45 So härt etze d Rotschluß des HERRN, wo er iba Babel gfaßt het, un sini gedanke, de na(er) het iba de Inwohna im Land vu d Chaldäa! Was gilt's? Wird ma sie nit fortschleife mit d gringschte ihra Schof, wäre ihretwege nit ihri Aue vuöde? 50,46 Un d Bode wird bebe vum Ruef: Babel isch gnumme!, un si Wehgschrei wird unda d Velka erschalle.

S´51. Kapitel

Widari Weissagig vum Undagang Babels un vu d Erlesig Israels

51,7 Ä (a) goldene Kelch, wo alli Welt bsoffe gmacht het, war Babel in d Hand des HERRN. (b) (c) Alli Velka hän vu sinem Wi trunke; drum sin de Velka so toll wore. 51,8 We pletzlig isch (a) Babel gfalle un vuschmettat! Hiile iba Babel, hole Balsam fir sini Wunde, ob´s villicht gheilt wäre kennt. 51,9 Mir wen Babel heile; aba s wott nit gheilt wäre. So len´s fahre un len uns(üs) jeda in si Land zeh! Denn sini Schtrof längt bis an d Himmel un längt nuf bis an d Wolke. 51,10 Dr HERR het unsari Grechtigkeit ans Lecht brocht. Kummt, len uns(üs) in Zion erzehle de Werke des HERRN, unsares Gottes!

51,11 Ja, schärft etze d Pfiel un packt d Schilda! (a) Dr HERR het d Muet vu d Kenig vu Medie gweckt; denn sini gedanke schteh gege Babel, daß sa´s(er´s) vudirbt. Denn des isch de (b) Vugeltig des HERRN, de Vugeltig fir si Tempel. 51,12 Ja, hebt hoch etze des Banner gege de Muurene vu Babel, macht schtark de Wachene, bschtellt Wächta, legt ä Hindahalt! Denn dr HERR het sich's vorgnumme un wird's au doe, was sa(er) gege de Inwohna vu Babel gsait het.

51,13 De dü (a) an große Wassa wohnsch un großi Schätz hesch, di End isch kumme, di Läbensfade wird abgschnitte! 51,14 Dr HERR Zebaoth het bi sich gschwore: Wenn ich dich au gfillt ha mit Mensch we mit Heigumba, so wird ma doch iba dich aschtimme d Ruef vum Kelterträters.

51,15 Er het d Bode durch sini Kraft gmacht un d Erdkreis durch sini Gschytheit gmacht un d Himmel üsbreitet durch si Vuschtand. 51,16 Wenn er dunnert, so isch Wassa massig am Himmel. (a) Er losst de Wolke rufzeh vum End dr Erde. Er macht de Blitze, daß ses rägnet, un losst d Wind kumme üs sinene Vorrotskammere. 51,17 Alli Mensche aba sin Toore mit ihra Kunscht, un alli Goldschmiede schtehn bschämt do mit ihre Bilda; denn ihri Götze sin Trug un hän kei Läbä. 51,18 Sie sin nigs, ä Schpottgebilde; sie meße zgrunde go, wenn sie heimgsuecht wäre. 51,19 Aba so isch der nit, der wo Jakobs Richtum isch, sundern er isch's, der alli Sache schafft, un Israel isch si Erbdeil. Er heißt HERR Zebaoth.

51,20 Dü, Babel, warsch (a) mi Hammer, mi Kregswaffe; durch dich ha ich Velka vuschmettat un Kenigrich kappüt. 51,21 Durch dich ha ich Ross un Ritta vuschmettat, Kärre un Fahra. 51,22 Durch dich ha ich Männa (Manne) un Wieba vuschmettat, Alti un Jungi, Jünglinge un Jumpfere. 51,23 Durch dich ha ich Schäfa (Hirte) un Herde vuschmettat, Buure un Gschpann un Firschte un Herre. 51,24 Aba etze will ich (a) Babel un alli (b) Bwohna vu Chaldäa zruck ge alli ihri Bosgete, de sie an Zion gmacht hän, vor äire Auge, sait dr HERR. 51,25 Lueg, ich will an dich, dü Berg vum Vuderbe, der dü Vuderbe brocht hesch iba alli Welt, sait dr HERR. Ich will mi Hand gege dich üsschtrecke un dich vu d Felse rabwälze un will ä vubrennte Berg üs dir mache, 51,26 daß ma nit Eckschtei noh Grundschtei üs dir nähmä ka, sundern ä ewigi Wüschte sollsch dü si, sait dr HERR.

51,27 Richtet uf des Banner uf Erde, blost de Trumpete (Päpere) unda d Mensche! (a) Heiligt de Velka zuem Kampf gege de Schtadt Babel! Rueft gege sie de Kenigrich Ararat, Minni un (b) Aschkenas! Sammle Kregslit gege sie, bringe Ross uffe, gnue we Heigumba! 51,28 Heiligt de Velka zuem Kampf gege sie, de Kenig vu Medien samt alle ihre Firschte un Herre un des ganze Land ihra Herrschaft, 51,29 daß des Land wackelt(erbebt) un erzittert; denn de gedanke des HERRN wen erfillt wäre gege Babel, daß sa(er) des Land Babel zue na Wüschte mache, in der nemads wohnt.

51,30 De Helde zue Babel wäre nit zue Felde zeh, sundern in d Feschtig bliebe. Mit ihra Schtärki isch's üs, (a) sie sin Wieba wore; ihri Wohnige sin in Brand gschteckt un ihri Riegel vubroche. 51,31 Ä Läufa begegnet däm andere un ä Laufbursch(Bote) däm andere, um däm Kenig vu Babel azsage, daß sini Schtadt gnumme isch an alle Ende 51,32 un de Furte bsetzt sin un de Bollwerke vubrennt un de Kregslit vuzagt. 51,33 Denn des sait dr HERR Zebaoth, dr Gott Israels: Di Dochta Babel isch we ä Tenne, wenn ma sie feschtschtampft; s wird ihri Ernte gar bald kumme.

«51,34 Nebukadnezar, dr Kenig vu Babel, het mi gfrässä un umbrocht, er het üs ma(mir) ä leeres Gfäß gmacht. Na(Er) het mi vuschlunge(gfrässä) we ä Drache, er het si Ranze gfillt mit mine Koschtbarkeite; er het mi vutriebe. 51,35 Etze aba kummt iba Babel d Schand (Frevel), wo na mir gmacht het un an minem Fleisch», sait de Iwohnerin vu Zion, «un mi Bluet kummt iba de Bwohna vu Chaldäa», sait Jerusalem. 51,36 Drum sait dr HERR: Lueg, ich will di Sach fihre un dich räche. Ich will ihr Meer üstrockne un ihri Brunne vusiege losse. 51,37 Un Babel soll zuem Schteihufä un zue d Wohnig vu d Schakale wäre, (a) zuem Bild vum Entsetzens un zuem Schpott, daß nemads drin wohnt. 51,38 Sie solle mitänanda brülle we de Löwe un knurre we di junge Löwe. 51,39 Wenn sie vor Gier brenne, will ich ne ä Ässä zuerichte un will sie bsoffe mache, daß sie matt wäre un zuem ewige Schlof ischlofe, wovu sie nimmi ufwache solle, sait dr HERR. 51,40 Ich will sie nabfihre we Lämma zue d Schlachtbank, we Widder un Böck.

51,41 We isch (a) Scheschach gfalle un de in alli Welt Berühmte ignumme! We isch Babel zuem Bild vum Entsetzens wore unda d Heide! 51,42 Ä Meer isch iba Babel gange, un mit d Masse sinere Wellä isch´s zuedeckt. 51,43 Sini Schtädt sin zue na Wüschte un zue nem dürre, ödem Land wore, zuem Land, drin nemads wohnt un des kei Mensch durchzeht. 51,44 Ja, ich ha d (a) (b) Bel zue Babel heimgsuecht un ha üs sinem Rache grisse, was sa(er) vuschlunge(gfrässä) het. Un d Heide solle nimi zue nem laufe; denn s sin au de Muurene vu Babel zerfalle.

51,45 Zehn üs vu dert, mi Volk, un rette jeda si Läbä vor rem grimmige Zorn (Wuet) des HERRN! 51,46 Aira Herz kennt sunscht weich wäre un vuzage vor däm Gschwätz, wo ma im Land härä wird. Denn s wird in däm Johr ä Gschwätz umgo un dnohch im nägschte Johr wida ä Gschwätz, un Gwalt wird im Land si un ä Herrscha gege d andere. 51,47 Drum lueg, s kummt de Ziit, daß ich de Götze zue Babel heimsueche will un si ganzes Land zschande wäre soll un sini Erschlagene drin liege wäre. 51,48 (a) Himmel un Erde un alles, was drinne isch, wäre juchze iba Babel, wel sini Vuwüschter vu Norde kumme sin, sait dr HERR. 51,49 Un Babel mueß falle fir de Erschlagene Israels, we fir Babel gfalle sin de Erschlagenen vu d ganze Erde.

51,50 So zehen etze hi, de ihr däm Schwert gflohe sin, un hebe (halte) äich nit uf! Gedenkt des HERRN in fernem Land un (a) len äich Jerusalem im Herz si! 51,51 Mir ware zschande wore, wel ma(mir) de Schmach härä mußte un Scham unsa Gsicht(Visasch) vudeckt het, wel Fremdi iba des Heiligtum vum Huus des HERRN kumme sin. 51,52 Drum lueg, de Ziit kummt, sait dr HERR, daß ich de Götze Babels heimsueche will, un im ganze Land solle de tödlich Vuwundete schtöhne. 51,53 Un wenn (a) (b) Babel zuem Himmel emporschtiege un sini Muurene unerschtiegbar hoch macht, so solle doch Vuwüschter vu ma(mir) iba sie kumme, sait dr HERR.

51,54 Ma härt ä Gschrei (Geblär) üs Babel un ä große Kumma üs däm Chaldäa Land; 51,55 denn dr HERR vuwüschtet Babel un vutilgt üs nem des große Gwimmel. Wellä bräuse rah we großi Wassa, s erschallt ihr lutes Tose; 51,56 denn s isch iba Babel d Vuwüschter kumme. Sini Helde wäre gfange, sini Boge wäre vubroche; denn (a) dr Gott dr Vugeltig, dr HERR, vugeldet´s ne heim. 51,57 Ich will sini Firschte, Weise, Herre un Hauptlit un sini Krega bsoffe mache, daß sie zue ewigem Schlof ischlofe solle, vu däm sie ne me ufwache, sait dr Kenig, der wo do heißt HERR Zebaoth.

51,58 Des sait dr HERR Zebaoth: D Muurene vum große Babel solle gschleift un sini hohe Doorene mit Fiir vubrennt wäre, daß de Arbet vu d Heide umsunscht isch un (a) däm Fiir vufalle, was de Velka mit Meh baut hän.

51,59 Des isch des Wort, des dr Prophet Jeremia bifihlt Seraja, däm Bue(Suhn) (a) Nerijas, d Bue(Suhn) Machsejas, als sa(er) mit Zedekia, däm Kenig vu Juda, nohch Babel zeht im vierten Johr vu sinere Herrschaft. Un Seraja war d Marschall fir de Reise. 51,60 Un Jeremia (a) schribt all des Unheil, des iba Babel kumme soll, in ä Buech, nämlich alli de Wort, de gege Babel gschribe sin. 51,61 Un Jeremia sait zue Seraja: Wenn dü nohch Babel kummsch, so lueg zue un lies lut alli de Wort 51,62 un sag: HERR, dü hesch gschwätzt gege den Platz, daß dü sie üsrotte willsch, so daß nemads drin wohnt, kei Mensch noh Viecha, sundern daß sa imma wescht isch. 51,63 (a) Un wenn dü des Buech üsglese hesch, so binde ä Schtei (Wackes) dra un wirf's in d Euphrat 51,64 un sag: So soll Babel vusinke un nit wida ufkumme vum Unheil, des ich iba sie bringe will, sundern soll vugoh.

So wiet het Jeremia gschwätzt.

S´52. Kapitel

Nohmoliga Bricht vu d Zerschtörig Jerusalems un d Wägfihrig in d Gfangeschaft

(vgl. Kap 39,1-10; 2. Kön 24,18 - 25,21; 2. Chr 36,11-21)

52,12 Am zehnte Dag vum fünfte Monet, des isch des ninzehnte Johr Nebukadnezars, vum Kenig vu Babel, kummt Nebusaradan, d Oberschte vu d Lybwache, wo imma um d Kenig vu Babel war, nohch Jerusalem 52,13 un vubrennt des Huus des HERRN un des Huus vum Kenig un alli Hiisa vu Jerusalem; alli große Hiisa vubrennt da(er) mit Fiir. 52,14 Un des ganze Heer dr Chaldäa, des bi däm Obaschte vu d Lybwache war, riß alli Muurene Jerusalems ringsumher um. 52,15 Aba des gringe Volk un was vum Volk noh ibrig war in d Schtadt un de zuem Kenig vu Babel abgfalle ware un was ibrigbliebe war vu d Werklit, fihrt Nebusaradan, dr Oberschte vu d Lybwache, gfange wäg. 52,16 Vum niedrige Volk uf däm Land het Nebusaradan, dr Oberschte vu d Lybwache, Wigärtna un Ackalit zruck glo.

52,17 Aba de kupferni Säulene am Huus des HERRN un de Gschtella un des kupferne Meer am Huus des HERRN vubreche de Chaldäa un bringe alles Kupfa nohch Babel. (a) 52,18 Un de Töpf, Schufle, Messa, Zuba, Schale un alli kupfani Töpf, de ma im Gottesdenscht zue ha (brucht) het, nähmä sie wäg. 52,19 (a) Dozue nimmt dr Oberschte vu d Lybwache, was golden un silbern war an Becha, Räuchagefäße, Zuba, Töpf, Laichta, Leffel un Schale. 52,20 De zwei Säulene, des Meer, de zwöelf kupfani Rinda drunda un de Gschtella, weli dr Kenig Salomo het mache losse fir des Huus des HERRN - des Kupfa alla dr Geräte war arg (unermeßlich) viel. 52,21 Vu d zwei Säule aba war jedi achzehn Elle hoch; ä Schnur, zwöelf Elle lang, langt (reicht) um sie rum; jedi Säule war vier Finga dick un vu innä hohl. 52,22 Uf jeda schtoht ä kupfane Knauf, fünf Elle hoch, un ä Gittawerk un Granatepfel ware an jedäm Knauf ringsum, alles üs Kupfa; un ä Säule war we di andere, d Granatepfel au. 52,23 S ware sechseninzig Granatepfel dra; im ganze ware´s hundat Granatepfel rings um des Gittawerk rum.

52,24 Un dr Oberschte vu d Lybwache nimmt d oberschte Prieschta Seraja un d zweitoberschte Prieschta Zefanja un de dräi Heter vu d Schwelle 52,25 un üs d Schtadt ä Kämmera, der wo iba de Kregslit bschtimmt war, un siebä Männa (Manne), weli imma um d Kenig si mueßte, de ma in d Schtadt findet, dzue d Schriba vum Feldhauptma, der wo des Volk vum Land zuem Heer ufbotet het, un sächzig Ma vum Volk vum Land, de ma in d Schtadt findet; 52,26 de nimmt Nebusaradan, dr Oberschte vu d Lybwache, un bringt sie zuem Kenig vu Babel nohch Ribla. 52,27 Un dr Kenig vu Babel schlat sie tot zue Ribla, des im Land Hamat lit. So wird Juda üs sinem Land wäggfihrt.

52,28 Des isch des Volk, des Nebukadnezar wäggfihrt het: im siebte Johr 3023 Judäer; 52,29 im achtzehnte Johr aba vum Nebukadnezar 832 Lit üs Jerusalem; 52,30 un im dreiezwanzigste Johr vum Nebukadnezar fihrt Nebusaradan, dr Oberschte vu d Lybwache, 745 Lit üs Juda wäg. Alli zsämme sin 4600.

Begnadigung vum Kenig Jojachin

(vgl. 2. Kön 25,27-30)